Systemy innowacyjne - innowacyjnosc i mierniki, Studia materiały, systemy inno all
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->Dr Arkadiusz KowalskiSystemy innowacyjne w gospodarce światowej[232460-0622]NajwaŜniejsze czynniki rozwoju gospodarkiInnowacyjność:zdolność i motywacja przedsiębiorców do ustawicznegoposzukiwania i praktycznego wdraŜania w działalnościgospodarczej wyników prac badawczych i rozwojowych,nowych koncepcji, pomysłów i wynalazków.Konkurencyjność:długookresowa zdolność do:sprostania międzynarodowej konkurencji (na rynku krajowym,unijnym oraz krajów trzecich),skutecznej adaptacji do zmieniających się warunkówzewnętrznych,osiągania trwałego, zrównowaŜonego rozwoju gospodarczego.1Wykład 3Koncepcja innowacyjności gospodarki,metody jej pomiaruDr Arkadiusz Kowalski(arkadiusz.kowalski@sgh.waw.pl)Instytut Gospodarki ŚwiatowejSzkoła Główna Handlowa w Warszawie2 marca 2010 r.Gospodarka oparta na wiedzy(knowledge-based economy)WyraŜenie „gospodarka oparta na wiedzy” (knowledge-basedeconomy)wskazuje na trendy w najbardziej rozwiniętych gospodarczo krajachpolegające na:rosnącej roli wiedzy, informacji i zaawansowanych umiejętności orazna rosnącąpotrzebę łatwego do nich dostępu w sektorze przedsiębiorstw i wsektorze publicznym.rosnącej złoŜoności wiedzy i techniki/technologii,rosnącej roli powiązań między firmami i innymi podmiotami jakosposobu na zdobywanie specjalistycznej wiedzy,rozwoju innowacji w sektorze usług.Znaczenie innowacyjnościwe współczesnej gospodarceW centrum zainteresowania znajduje się związek międzyinnowacjami a zmianami gospodarczymi.Dzięki innowacjom tworzona jest nowa wiedza, która następniepodlega dyfuzji, poszerzając potencjał gospodarki do tworzenianowych produktów i bardziej wydajnych metod działania.Wzrost wagi innowacji w stosunku do tradycyjnych czynnikówwzrostu gospodarczego, takich jak ziemia, kapitał i siła robocza.Szacuje się, Ŝe 2/3 wzrostu krajów rozwiniętych naleŜy łączyć zwprowadzaniem innowacji.Czy innowacje są skorelowane z PKB?Pozytywny wpływ innowacyjności na rozwój gospodarczy zaleŜynie tylko od wiedzy technicznej, ale takŜe od innych form wiedzy,które są wykorzystywane do tworzenia innowacji w obrębieproduktów i procesów oraz innowacji marketingowych iorganizacyjnych.Mogą istnieć znaczne róŜnice między konkretnymi typamiinformacji pod względem wpływu, jaki wywierają one naefektywność funkcjonowania firm oraz na zmiany gospodarcze.Definiuje się cztery główne typy innowacji, które obejmują szerokizakres zmian w działalności firm:- innowacje w obrębie produktów (product innovation)- innowacje w obrębie procesów (process innovation)- innowacje organizacyjne (organizational innovation)- innowacje marketingowe (marketing innovation)1Dr Arkadiusz KowalskiBadania nad innowacyjnością (1/2)NurtbadawczyMakro-ekonomicznyZakres badańogólny obraz innowacyjnościkraju,innowacyjność gospodarki a jejrozwój i konkurencyjność,polityka innowacyjna i jejskuteczność;regionalne spojrzenie nainnowacyjność,stan innowacyjności w przekrojuwojewództw i jegouwarunkowania,badania skupisk działalnościgospodarczej (klastrów);Ewolucja nurtunajstarszy i najszerzejreprezentowany nurt badawczy;Badania nad innowacyjnością (2/2)NurtbadawczyStrukturalnyZakres badaństudia sektorowe nad staneminnowacji w poszczególnych sektorach(np. przemysłu, usług, budownictwa),efektywnością wykorzystania nakładów,zróŜnicowanie poziomutechnologicznego poszczególnychsektorów,wpływ zmian własnościowych nainnowacyjność podmiotów wsektorach;wydatki na B+R oraz innowacje i ichstruktura w odniesieniu do konkretnychpodmiotów gospodarczych,bariery innowacji róŜnych podmiotówgospodarczych,„Lista 500 najbardziej innowacyjnychprzedsiębiorstw”,podejmowanie współpracytechnologicznej inst. B+R zprzemysłem.Ewolucja nurtubadania o długiej tradycji,reprezentowane zarównoprzez statystykę publiczną,jak i indywidualnychbadaczy;Mezo-ekonomicznynowy nurt w badaniach jakoodpowiedź na zapotrzebowanie zestrony polityków, administracjirządowej i samorządowej,instytucji wsparcia innowacyjnościw celu tworzenia i wdraŜania RSI;Mikroekono-micznyistniał wcześniej, leczobecnie silniej akcentowany,skupia się nie tylko nainnowacyjności firm, aletakŜe uczelni, jbr,ujmuje problematykębarier współpracy w ramachpartnerstwa strategicznego,mierzenia jej efektów.Mezoekonomiczne spojrzenie na innowacyjnośćMikroekonomiczny nurt badań nad innowacyjnościąSpojrzenie na innowacyjność przedsiębiorstw (mikro, małych,średnich i duŜych), instytucji sfery B+R (uczelni, jbr, ośrodkówB+R, centrów B+R), udział organizacji wspierania transferutechnologii i innowacji w procesach innowacyjnych.Ocena korzyści wynikających z podejmowania działalności B+R iinnowacyjnej oraz diagnoza barier innowacyjnościposzczególnych podmiotów.Określenie liczby innowacyjnych firm i wyodrębnienia ichliderów.Ocena aktywności przedsiębiorstw w budowaniu więzi zsektorem B+R w celu tworzenia innowacji.Badania nad innowacyjnością instytucji sektora B+R oraz ichaktywnością w budowaniu partnerstwa z przemysłem.Niezbędne do poznania istoty innowacyjności (w jakich regionach ibranŜach powstaje) i jej uwarunkowań regionalnych i branŜowych.Przyczynia się do poznania regionalnej przestrzeni innowacyjnej,którą tworzą: podaŜ nowych technologii i popyt na nie, instytucjefinansowego i niefinansowego wsparcia innowacji, jednostkiinfrastruktury transferu technologii.Pozwala przygotować rekomendacje i zalecenia do prowadzeniawłaściwej, efektywnej polityki oddziaływania na procesyinnowacyjne i ich uczestników, adekwatne do specyficznychzasobów, uwarunkowań i problemów regionu lub branŜy.Co daje się zmierzyć?Innowacje to proces o charakterze ciągłym.Przedsiębiorstwa nieustannie wprowadzają zmiany do swoichproduktów i procesów oraz gromadzą nową wiedzę.Pomiar procesu dynamicznego jest trudniejszy niŜ pomiar działańo charakterze statycznym.Potrzebne są wskaźniki, które uchwycą istotę tego, np. wskaźniki :- dotyczące gromadzenia danych o procesie innowacyjnym wogólności (na przykład o działalności innowacyjnej, nakładach ipowiązaniach),- o wdraŜaniu w firmie znaczących zmian (tj. innowacji),- o czynnikach wpływających na działalność innowacyjną,- o efektach innowacji.Główne podejścia badawcze przy gromadzeniu danych natemat innowacjiPodejście podmiotowe,które za punkt wyjścia przyjmuje zachowaniainnowacyjne oraz działania firmy jako całości. Obejmuje badanie:- czynników wywierających wpływ na zachowania innowacyjne firmy(strategie, bodźce i bariery dotyczące innowacji)- zakres róŜnych rodzajów działalności innowacyjnej,- efektów i rezultatów innowacji.Badania te są tak konstruowane, aby zapewnić reprezentatywność dlawszystkich rodzajów działalności, co pozwala na sumowanie wyników idokonywanie porównań między nimi.Podejście przedmiotowe,polegające na gromadzeniu danych okonkretnych innowacjach (zwykle „znaczących innowacjach” danegorodzaju lub głównych innowacjach w danej firmie).W ramach tego podejścia równolegle ze zbieraniem danych na tematdanej firmy zbiera się dane opisowe, ilościowe i jakościowe na tematkonkretnych innowacji.2Dr Arkadiusz KowalskiDane na temat innowacjiAktualnie ze względu na stopień rozwoju metodologii, sposobyzbierania i analizowania danych, wśród działów składających się nastatystykę nauki i techniki wyróŜnia się na ogół dwie grupyzagadnień:I. działy posiadające dobrze rozwiniętą, ugruntowaną metodologięstandardową,II. działy, których metodologia jest wciąŜ jeszcze w stadium rozwoju, awskaźniki i dane, o ile są dostępne, nie są w pełni porównywalne,zarówno w czasie, jak i przestrzeni (poniewaŜ w róŜnych krajachzbierane są w oparciu o róŜniącą się i, w dodatku, stale zmieniającąmetodykę).Do działów naleŜących do grupy I (dobrze rozwinięta,ugruntowana metodologia standardową) naleŜą:statystyka działalności badawczej i rozwojowej (B+R),statystyka patentów,statystyka innowacji (w szczególności tzw. metoda podmiotowaoparta na tzw. metodologii Oslo),bilans płatniczy w dziedzinie techniki (TBP),wyroby i dziedziny tzw. wysokiej techniki (HT) oraz tzw. sektorusług opartych na wiedzy (Knowledge intensive services, wskrócie KIS),wskaźniki dotyczące tzw. zasobów ludzkich dla nauki i techniki(HRST),bibliometria (naukometria) (zbiór metod matematycznych orazstatystycznych uŜywanych do badania komunikacjipiśmienniczej).Do działów naleŜących do grupy II naleŜą:zastosowanie tzw. zaawansowanych technologii produkcyjnych(AMT),technologie informacyjne i teleinformatyczne (IT i ICT),wskaźniki oparte na informacjach pochodzących z pismtechnicznych (dotyczące w szczególności „pomiaru” innowacji, np.wskaźniki LBIO jako przykład tzw. przedmiotowej metody„pomiaru” innowacji), inwestycje niematerialne(metodaLBIO–literature-based innovation output indicators,polegająca na zbieraniu informacji o poszczególnychwprowadzonych na rynek innowacjach na podstawie ogłoszeń zamieszczanych przezprzedsiębiorstwa w prasie fachowej – technicznej i handlowej)Rozwój wskaźników naukowo-technicznych wraz z ewolucjąmodelu kreowania innowacjiWskaź-Lata 50 i Lata 70-teniki60-tePodsta-Wydatki na Wydatki nawowedziałalność działalnośćwskaźniki B+RB+R,Statystykapatentowa,bilanspłatniczy wdziedzinietechnikiLata 80-teWydatki nadziałalność B+R,statystykapatentowa,bilans płatniczy wdziedzinie techniki,produkty wysokiejtechniki,bibliometria,statystyka wzakresie zasobówludzkich, badaniaankietowedziałalnościinnowacyjnej(innovationsurveys)ŁańcuchowyLata 90-teWydatki na działalność B+R,statystyka patentowa,bilans płatniczy w dziedzinie techniki,produkty wysokiej techniki,bibliometria, statystyka w zakresiezasobów ludzkich, badania ankietowedziałalności innowacyjnej (innovationsurveys), przegląd technologiiprodukcyjnych, innowacje opisane wliteraturze technicznej, wsparciebudŜetowe działalności innowacyjnej,inwestycje w wartości niematerialne,wskaźniki z zakresu technologiiinformatycznych i komunikacyjnych,produktywność, kapitał wysokiegoryzyka,„pomiary” zmian organizacyjnych i innowacji nietechnologicznychw przedsiębiorstwach,prognozy (przewidywania) dotyczące rozwoju technologii(foresight),badanie postaw społeczeństwa (opinii publicznej) względem nauki itechniki (nastawienie i rozumienie związanych z nauką i technikązagadnień).ModelinnowacjiLiniowy---------------SystemowyModel powiązań łańcuchowych we wprowadzaniu innowacjiOznaczenia w modelu S. J. Klina i N. RosenbergaC– centralny łańcuch innowacjif– pętle zwrotneF– informacja zwrotna szczególnej wagiK–R– połączenia między wiedzą a badaniami i informacje zwrotne.D– bezpośrednie połączenie między badaniami a problemami wstadium opracowania rozwiązańi projektówI– wsparcie badań naukowych przy pomocy instrumentów, maszyn,narzędzi i procedurtechnologicznychS– wsparcie badań przez dyscypliny nauki związane z obszaremprodukcji3Dr Arkadiusz KowalskiWnioski z modelu S. J. Klina i N. RosenbergaInnowacja nie jest jednokierunkowym procesem,powodowanym jedynie przez rozwój naukowy, lecz macharakter interaktywny z silnym elementem informacjizwrotnej.Według modelu systemowego nie tylko działalnośćbadawczo-rozwojowa wywiera wpływ na procesinnowacyjny (technologicalpush),ale ma miejsce takŜezjawisko odwrotne, tzn. działalność B+R bywakształtowana przez proces innowacyjny (marketpull).European Innovation Scoreboardcoroczne zestawienie podstawowych wskaźników innowacyjnychposzczególnych krajówpodstawa dla analizy poziomu innowacyjności poszczególnychkrajów, skuteczności prowadzonej polityki innowacyjnej i analizy ichsilnych i słabych stron.syntetyczny instrument oceny skuteczności realizacji politykinnowacyjnych i monitoringu zmian wskaźników innowacyjności wposzczególnych krajach członkowskich oraz Unii Europejskiej jakocałości.W lutym 2010 r. ukazał się European Innovation Scoreboard 20092009 Sumaryczny Wskaźnik Innowacyjności(Summary Innovation Index - SII)0.7000.6000.5000.4000.3000.2000.1000.000RS TR BG LV HR RO LT PL HU SK M T IT GR ES NO PT CZ SI EU CY IS EE NL FR IE BE LU AT DK UK DE FI SE CHMapa innowacyjności Europy (wg Sumarycznego WskaźnikaInnowacyjności (Summary Innovation Index - SII 2009 )Liderzy innowacyjności(Innovation leaders)PodąŜający za lideramiUmiarkowani innowatorzy (Innovation followers)(Moderate innovators)Krajedoganiajace(Catching-upcountries)PLKonwergencja w poziomie innowacyjności(Convergence in innovation performance)0.7500.700CHGrupaTempowzrostu(Growthrate)1.5%Liderzywzrostu(Growthleaders)Switzerland(CH)Kraje ośrednimtempie wzrostuInnovation performance (SII 2009)0.6500.6000.5500.5000.4500.4000.3500.3000.2500.2000.1500.0%UKDKSEFIDEATLULiderzyinnowacyjności(Innovationleaders)PodąŜający zaliderami(Innovationfollowers)(Moderategrowers)Finland (FI),Denmark (DK),Germany (DE) Sweden (SE),United Kingdom(UK)Iceland (IS),Slovenia (SI)Kraje o wolnymtempie wzrostu(Slow growers)2.7%FRBEIENLCyprus (CY),Estonia (EE)ISSICZEECYNOESITHUHRPLLTLVPTGRSKMTROTRBGUmiarkowaniinnowatorzy(Moderateinnovators)Krajedoganiajace(Catching-upcountries)3.3%Austria (AT),Belgium (BE),France (FR),Ireland (IE),Luxembourg (LU),Netherlands (NL)Czech R. (CZ), Hungary (HU), Italy (IT), NorwayGreece (GR),Lithuania (LT), (NO), Spain (ES)Malta (MT),Poland (PL),Portugal (PT)Slovakia (SK)Bulgaria (BG),Romania (RO)Latvia (LV),Turkey (TR)Croatia (HR)5.5%1.0%2.0%3.0%4.0%5.0%6.0%7.0%8.0%9.0%Average annual growth in innovation performance4Dr Arkadiusz KowalskiSyntetyczny wskaźnik innowacyjności SIIWymiary i wskaźniki w EISI.1Zasoby ludzkie (Humanresources)Liczba absolwentów kierunkówścisłychi technicznych orazspołecznych i humanistycznych na 1000 mieszkańców w grupiewiekowej 20-29Liczba osób posiadających stopień doktora w naukachścisłychitechnicznych oraz społecznych i humanistycznych na 1000mieszkańców w wieku 25-34 lat)Udział (%) osób z wykształceniem wyższym w grupie wiekowej25-64Udział (%) osób w kształceniu ustawicznym w przedzialewiekowym 25-64Udział (%) osób w grupie wiekowej 20-24, które ukończyłyedukację co najmniej na poziomie szkołyśredniejI. SIŁY SPRAWCZE INNOWACJI (ENABLERS)1.2.Zasoby ludzkie (Humanresources)Finansowanie i wsparcie (Financeand support)1.1.21.1.31.1.41.1.51.1.1II. DZIAŁALNOSĆ PRZEDSIĘBIORSTW (FIRM ACTIVITIES)3.4.5.Inwestycje przedsiębiorstw (Firminvestments)Powiązania i przedsiębiorczość (Linkages& entrepreneurship)Przepustowość – Wskaźniki związane z ochroną własnościintelektualnej (Throughputs)III. WYNIKI (OUTPUTS)6.7.Innowatorzy (Innovators)Efekty ekonomiczne (Economiceffects)I.11.1.1Zasoby ludzkie (Humanresources)Liczba absolwentów kierunkówścisłychi technicznych oraz społecznych ihumanistycznych na 1000 mieszkańców w grupie wiekowej 20-29Liczba osób posiadających stopień doktora w naukachścisłychitechnicznych oraz społecznych i humanistycznych na 1000 mieszkańcóww wieku 25-34 lat)Udział (%) osób z wykształceniem wyższym w grupie wiekowej 25-64Udział (%) osób w kształceniu ustawicznym w przedziale wiekowym 25-64Udział (%) osób w grupie wiekowej 20-24, które ukończyły edukację conajmniej na poziomie szkołyśredniejFinansowanie i wsparcie (Financeand support)Udział wydatków publicznych na B+R w PKB (w %)Udział inwestycji venture capital w przedsięwzięcia jako % PKBKredyty prywatne jako % PKBDostęp przedsiębiorstw do stałych łączy internetowych (zprzepustowością co najmniej 144 Kbit/s) (% firm)II.12.1.12.1.22.1.3Inwestycje przedsiebiorstw (Firminvestments)Udział wydatków przedsiębiorstw na B+R w PKB (w %)Wydatki na technologie informacyjne (% PKB)Wydatki na innowacje nie związane z pracami B+R (% obrotów)Powiązania i przedsiębiorczość (Linkages&entrepreneurship)Udział (%) MSP wprowadzających własne innowacje w ogólnejliczbie MSPUdział (%) MSP kooperujących w zakresie innowacji w ogólnejliczbie MSPWskaźnik dotyczący odnawiania firm (liczba zakładanych izamykanych MSP w ogólnej liczbie MSP)Publikacje w ramach partnerstwa publiczno-prywantego na millionmieszkańców1.1.21.1.31.1.41.1.5I.21.2.11.2.21.2.31.2.4II.22.2.12.2.22.2.32.2.4III.1Innowatorzy (Innovators)Przedsiębiorstwa wprowadzające innowacje produktowe iusługowe jako % ogólnej liczby MSPPrzedsiębiorstwa wprowadzające innowacje marketingowe iorganizacyjne jako % ogólnej liczby MSPInnowatorzy zwiększający efektywność wykorzystania zasobów,średniaz 2 wskaźników:- zmniejszone koszty pracy (% przedsiębiorstw)- zmniejszenie zużycia materiałów i energii (% przedsiębiorstw)II.32.3.12.3.22.3.32.3.4Przepustowość – Wskaźniki związane z ochronąwłasności intelektualnej (Throughputs)Liczba wynalazków zgłoszonych do ochrony do EPOna milion mieszkańcówLiczba nowych wspólnotowych znaków towarowych namilion mieszkańcówLiczba nowych wspólnotowych wzorów przemysłowychna milion mieszkańcówBilanspłatniczy w zakresie technologii jako % PKB3.1.13.1.23.1.35
[ Pobierz całość w formacie PDF ]