Sytuacja kobiet i mezczyzn na rynku pracy w 2013 r, I ROK RESOCJALIZACJA UAM, Problemy Współczesnych ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->Ministerstwo Pracy i Polityki SpołecznejDepartament Rynku PracyWydział Analiz i StatystykiSYTUACJA KOBIET I MĘŻCZYZN NA RYNKU PRACYW 2013 ROKUI. Aktywność ekonomicznana podstawie Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności1Zgodnie z wynikami BAEL kobiety niezmiennie stanowią około 52% ogółu ludności w wieku15 lat i więcej. Natomiast wśród aktywnych zawodowo stanowią one przeszło 45%, a wśródbiernych zawodowo jest ponad 61% kobiet.Ludność w wieku produkcyjnym stanowią kobietyw wieku 18-59 lat oraz mężczyźni w wieku 18-64 lata.Osoby do 17 roku życia są zaliczane do grupy w wiekuprzedprodukcyjnym, zaś kobiety w wieku 60 lat i więcejoraz mężczyźni w wieku 65 lat i więcej zaliczani są dogrupy w wieku poprodukcyjnym.W IV kwartale 2013 r. liczba aktywnych zawodowo ko-biet wyniosła 7 854 tys. osób i w porównaniuz IV kwartałem 2012 r. zwiększyła się o 36 tys. osób,podczas gdy wśród mężczyzn odnotowano spadeko 17 tys. osób do poziomu 9 559 tys. osób.AKTYWNI ZAWODOWO ORAZ WSPÓŁCZYNNIK AKTYWNOŚCIZAWODOWEJ WEDŁUG BAEL10 0009 0008 0007 000w tysiącach osób75,070,062,962,362,263,163,563,964,264,464,465,060,055,048,146,746,747,147,547,548,048,348,550,045,040,035,030,0IV kw.2005IV kw.2006IV kw.2007IV kw.2008IV kw.2009IV kw.2010IV kw.2011IV kw.2012IV kw.2013w%6 0005 0004 0003 0002 0001 000aktywne zawodowo kobiety w wieku 15 lat i więcejaktywni zawodowo mężczyźni w wieku 15 lat i więcejwspółczynnik aktyw. zawod. kobiet w wieku 15 lat i więcejwspółczynnik aktywn. zawod. mężczyzn w wieku 15 lat i więcejw tysiącach osóbWspółczynnik aktywności zawodowej osób w wieku 15 lat i więcej wyniósł 56,1%, przy czymwspółczynnik ten dla kobiet wynosił 48,5%, a dla męż-czyzn 64,4%. W porównaniu z IV kwartałem 2012 r.współczynnik aktywności zawodowej kobiet zwiększyłsię o 0,2 p. p, a mężczyzn nie zmienił się.PRACUJĄCY ORAZ WSKAŹNIK ZATRUDNIENIA WEDŁUG BAEL59,310 0009 0008 0007 0006 0005 0004 0003 0002 0001 000IV kw. IV kw. IV kw. IV kw. IV kw. IV kw. IV kw. IV kw. IV kw. IV kw. IV kw.2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013pracujące kobiety w wieku 15 lat i więcejwskaźnik zatrudnienia kobiet w wieku 15 lat i więcejpracujący mężczyźni w wieku 15 lat i więcejwskaźnik zatrudnienia mężczyzn w wieku 15 lat i więcej57,458,358,258,558,458,560,055,050,045,040,035,030,055,550,952,253,242,338,238,539,240,343,543,342,842,843,0w%43,4W IV kwartale 2013 r. wskaźnik zatrudnienia (udziałludności pracującej w ogólnej liczbie ludności w wieku15 lat i więcej) wyniósł 50,6%, przy czym wskaźnik tendla kobiet wynosił 43,4%, natomiast dla mężczyzn58,5%. W porównaniu z IV kwartałem 2012 r. wskaźnikzatrudnienia wzrósł w populacji mężczyzn o 0,1 p. p.,natomiast dla kobiet wzrósł o 0,4 p. p.Posiadanie pracy deklarowało 7 027 tys. kobiet, tj. o 73 tys. osób więcej niż w IV kwartale2012 r., oraz 8 686 tys. mężczyzn, tj. o 4 tys. osób więcej.Bezrobocie osiągnęło poziom 1 700 tys. osób (spadek o 57 tys. osób, tj. o 3,2%w porównaniu do IV kwartału 2012 r.), z tego bez-robotnymi pozostawało 873 tys. mężczyzn i 827 tys.kobiet. Kobiety stanowiły 48,6% bezrobotnychwg BAEL.BEZROBOTNI ORAZ STOPA BEZROBOCIA WEDŁUG BAEL2 00018,31 500w tysiącach osób25,020,01 00015,49,411,07,67,86,09,98,88,28,910,811,110,510,09,15,0Stopa bezrobocia kobiet jest wyższa niż stopa bez-robocia mężczyzn. Kobietom trudniej jest powrócićdo pracy zwłaszcza po dłuższej przerwie związanejz urlopem macierzyńskim bądź wychowawczym.W trudniejszej sytuacji są również kobiety poszuku-jące pracy po raz pierwszy.15008,89,3IV kw.2005IV kw.2006IV kw.2007IV kw.2008IV kw.2009IV kw.2010IV kw.2011IV kw.2012IV kw.20130,0bezrobotne kobiety w wieku 15 lat i więcejstopa bezrobocia kobiet w wieku 15 lat i więcejbezrobotni mężczyźni w wieku 15 lat i więcejstopa bezrobocia mężczyzn w wieku 15 lat i więcejKwartalna informacja o rynku pracy - IV kwartał 2013 r., GUS, Warszawa 2014 r.Od III kw. 2012 r. do uogólniania wyników badania BAEL na populację generalną zastosowano dane o ludności Polski w wieku15 lat i więcej, pochodzące z bilansów opracowanych na podstawie wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Miesz-kań 2011. Nastąpiły również zmiany metodologiczne, mające na celu dostosowanie populacji objętej badaniem do zaleceń Euro-stat. W związku z wprowadzonymi zmianami prezentowane wyniki BAEL nie są w pełni porównywalne z wynikami badań z latpoprzedzających 2010 r.w%13,715,0Ministerstwo Pracy i Polityki SpołecznejDepartament Rynku PracyStopa bezrobocia w omawianym okresie wyniosła 9,8%, przy czym stopa bezrobocia kobietwynosiła 10,5%, natomiast mężczyzn 9,1%. W porównaniu z IV kwartałem 2012 r. stopabezrobocia ogółem zmalała o 0,3 p. p., wśród kobiet spadek wyniósł 0,6 p. p., a wśródmężczyzn wskaźnik ten zmalał o 0,2 p. p.W IV kwartale 2013 r., wśród biernych zawodowo przeważały kobiety 8 326 tys. osób,tj. 61,1% ogółu biernych zawodowo (13 621 tys. osób). Mężczyźni stanowili 38,9%(5 295 tys. osób) ogółu osób biernych zawodowo.Główną przyczyną bierności zawodowej zarówno dla kobiet jak i dla mężczyzn była emery-tura, następnie nauka i uzupełnianie kwalifikacji, oraz obowiązki rodzinne i związanez prowadzeniem domu. Kolejną przyczyną była choroba lub niepełnosprawność, oraz znie-chęcenie bezskutecznością poszukiwania pracy.II. Bezrobocie rejestrowane2Struktura bezrobocia według płciW latach 2003-2007 zdecydowanie szybciej zmniejszała się liczba bezrobotnych mężczyzn niżkobiet, co miało swoje odzwierciedlenie we wzroście odsetka kobiet wśród ogółu zarejestrowa-nych (z 51,2% w końcu 2002 r. do 58,2% w końcu 2007 r.). W kolejnych dwóch latach wskaź-nik ten zmniejszał się, ale w 2010 r. i 2011 r. ponownie wzrósł. Od 2012 r. ponownie notowanospadek do poziomu 51,0% w końcu 2013 r. Wart zauważenia jest fakt, że w okresach pogor-szenia sytuacji na rynku pracy niekorzystne zmiany częściej dotykają mężczyzn, tj. szybciejrośnie liczba bezrobotnych mężczyzn, a tym samym zwiększa się ich udział wśród zarejestro-wanych bezrobotnych.W końcu 2013 r., w urzędach pracy zarejestrowanych było 1 099,5 tys. bezrobotnych kobiet(tj. o 0,3 tys. kobiet więcej niż w końcu 2012 r.) oraz 1 058,4 tys. mężczyzn (wzrost o 20,8 tys.mężczyzn). Przy wzroście liczby bezrobotnych ogółem o 1,0% liczba bezrobotnych kobiet zwięk-szyła się nieznacznie, natomiast wśród mężczyzn odnotowano wzrost o 2,0%.Na 100 bezrobotnych mężczyzn przypadały 104 bezrobotne kobiety, wobec 106 przed rokiemi aż 140 w końcu 2007 r.Osoby poprzednio pracujące stanowiły w końcu 2013 r. – 81,8% ogółu zarejestrowanych.Wśród bezrobotnych kobiet było 79,7% poprzednio pracujących, a wśród mężczyzn 83,9%.Wpłynęło to na niższy udział osób uprawnionych do zasiłku dla bezrobotnych zarejestrowa-nych kobiet.W końcu 2013 r. prawo do zasiłku posiadało 138,0 tys. kobiet (tj. 12,6% ogółu zarejestrowa-nych kobiet) oraz 159,8 tys. mężczyzn (tj. 15,1% ogółu zarejestrowanych mężczyzn).Kobiety poprzednio pracujące zwolnione z przyczyn dotyczących zakładu pracy w liczbie59,2 tys. osób stanowiły w końcu 2013 r. 6,8% ogółu kobiet poprzednio pracujących, i było icho 12,6 tys. osób więcej w porównaniu do końca 2012 r. Wśród poprzednio pracujących męż-czyzn udział zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy wyniósł 6,1%, a ich liczbawzrosła o 13,1 tys. osób.Bilans bezrobotnych według płciW 2013 r. w urzędach pracy zarejestrowało się 1 286,0 tys. kobiet i 1 423,4 tys. męż-czyzn. Poziom rejestracji w omawianym roku w stosunku do 2012 r. był wyższy wśródbezrobotnych kobiet o 30,0 tys. osób (tj. 2,4%), a wśród bezrobotnych mężczyzno 24,5 tys. osób (tj. 1,8%).2Dane pochodzą z miesięcznego sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy oraz załącznika 1 „Bezrobotni oraz poszukujący pracy wgczasu pozostawania bez pracy, wieku, poziomu wykształcenia i stażu pracy”, załącznika 2 „Bezrobotni według rodzaju działalno-ści ostatniego miejsca pracy, poszukujący pracy oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej” i załącznika 3 „Bez-robotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności”.Dane dotyczące bezrobocia rejestrowanego różnią się od wielkości pochodzących z reprezentacyjnego Badania Aktywności Eko-nomicznej Ludności. Zasadniczym tego powodem są różnice metodologiczne, jak np. różny wiek bezrobotnych przyjęty w obusytuacjach.2Ministerstwo Pracy i Polityki SpołecznejDepartament Rynku PracyPodstawowym składnikiem napływu były ponowne rejestracje. W 2013 r. po raz kolejnyzarejestrowało się 1 017,5 tys. bezrobotnych kobiet (79,1% ogółu nowo zarejestrowanychbezrobotnych kobiet), natomiast po raz pierwszy zarejestrowało się 268,6 tys. kobiet(20,9%). Wśród mężczyzn po raz kolejny zarejestrowało się 1 133,0 tys. osób (79,6%), a poraz pierwszy 290,4 tys. osób (20,4%).W kategorii rejestrujących się bezrobotnych kobiet przeważały osoby zamieszkałe w mia-stach (753,2 tys. kobiet, tj. 58,6% ogółu zarejestrowanych w 2013 r. kobiet). Natomiastnapływ kobiet zamieszkałych na wsi ukształtował się na poziomie 532,8 tys. kobiet.Kobiet poprzednio pracujących zarejestrowało się 1 012,0 tys. i stanowiły one 78,7% no-wozarejestrowanych bezrobotnych kobiet, natomiast poprzednio pracujących mężczyznzarejestrowało się 1 161,4 tys. (tj. 81,6% nowozarejestrowanych bezrobotnych mężczyzn).W 2013 r. zarejestrowało się 292,2 tys. kobiet, które nabyły prawo do zasiłku (tj. o 9,8%mniej niż w 2012 r.) oraz 325,6 tys. mężczyzn (tj. o 1,6% mniej).W 2013 r. z ewidencji urzędów pracy wyłączono 2 688,2 tys. osób, z tego 1 285,6 tys. kobieti 1 402,5 tys. mężczyzn. Wśród kobiet w porównaniu do roku 2012 odnotowano wzrost odpły-wu o 68,6 tys. osób (o 5,6%), natomiast wśród mężczyzn odpływ wzrósł o 118,8 tys. osób(tj. o 9,3%).Główną składową bilansu odpływu zarówno wśród kobiet jak i mężczyzn, była liczba osóbpodejmujących pracę oraz liczba osób wyłączonych z powodu niepotwierdzenia gotowoścido pracy. Kobiety stanowiły 49,7% w liczbie podejmujących pracę i 36,5% w liczbie osób,które nie potwierdziły gotowości do pracy.W 2013 r. z powodu podjęcia pracy z ewidencjiwyłączono 628,0 tys. kobiet, tj. o 75,9 tys. kobietwięcej niż w 2012 r., natomiast wśród mężczyznpracę podjęło 634,8 tys. osób (tj. o 90,6 tys. osóbwięcej). Prace niesubsydiowane podjęło 561,3 tys.kobiet (wzrost o 70,7 tys. osób, tj. o 14,4%), na-tomiast 66,8 tys. kobiet podjęło prace subsydio-wane (wzrost o 5,1 tys. osób, tj. o 8,4%). Liczbabezrobotnych kobiet, które podjęły zatrudnieniew ramachpracinterwencyjnychwyniosła19,8 tys. osób, natomiast roboty publiczne rozpo-częło 13,4 tys. kobiet. Działalność gospodarczą rozpoczęło 18,7 tys. kobiet, a w ramach refun-dacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego pracę podjęło 12,9 tys. kobiet. Szkolenie w omawia-nym okresie rozpoczęło 32,0 tys. kobiet, staż 133,0 tys. kobiet, natomiast przygotowanie zawo-dowe – 0,2 tys. kobiet, zaś prace społecznie użyteczne – 27,8 tys. kobiet. Rozpoczęło realizacjęindywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub podpisało kontrakt socjalny 3,8 tys.kobiet, natomiast 19,4 tys. kobiet odmówiło bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycjiodpowiedniej pracy lub innej formy pomocy.ZAREJESTROWANI BEZROBOTNI UCZESTNICZĄCYW AKTYWNYCH PROGRAMACH RYNKU PRACY W 2013 ROKU140 00080,0120 000100 00068,570,0w liczbach bezwzględnych58,359,960,080 00049,250,060 00040 00041,240,539,040,037,720 00030,020,0bezrobotni mężczyźnibezrobotne kobietybezrobotne kobiety w % do ogółemWśród mężczyzn prace niesubsydiowane w 2013 r. podjęło 551,9 tys. osób (wzrost o 85,3 tys.osób), zaś 82,9 tys. mężczyzn podjęło prace subsydiowane (wzrost o 5,3 tys. osób). Liczba bez-robotnych mężczyzn, którzy podjęli zatrudnienie w ramach prac interwencyjnych wyniosła14,1 tys. osób, natomiast roboty publiczne rozpoczęło 19,1 tys. mężczyzn. Działalność gospo-darczą rozpoczęło 27,4 tys. mężczyzn, a w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobot-nego pracę podjęło 20,2 tys. mężczyzn. Szkolenie rozpoczęło 52,9 tys. mężczyzn, staż pracy61,2 tys. mężczyzn, natomiast przygotowanie zawodowe 0,2 tys. mężczyzn, a prace społecznieużyteczne 18,7 tys. mężczyzn. Rozpoczęło realizację indywidualnego programu zatrudnieniasocjalnego lub podpisało kontrakt socjalny 2,5 tys. mężczyzn, a 29,4 tys. mężczyzn odmówiłobez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy.Łącznie w roku 2013 z aktywnych programów rynku pracy skorzystało 259,9 tys. kobiet,tj. 54,6% ogółu bezrobotnych, którzy uczestniczyli w aktywnych programach i 215,8 tys.mężczyzn. Kobiety zdecydowanie dominowały wśród uczestników staży (68,5%), ale rów-nież prac społecznie użytecznych (59,9%) i prac interwencyjnych (58,3%).Niepotwierdzenie gotowości do pracy jest obok podejmowania zatrudnienia drugą najczęstsząprzyczyną wyłączania z rejestru bezrobotnych. W 2013 r. z tego powodu wyrejestrowanoprace społ.-użyt.podjęcia pr.w ramach ref.kosztówzatr. bezr.podjęciedziałaln. gosp.praceinterwencyjneprzygot. zaw.dorosłychrobotypubliczneszkoleniestażw%3Ministerstwo Pracy i Polityki SpołecznejDepartament Rynku Pracy265,1 tys. kobiet (tj. o 17,2 tys. kobiet mniej niż w 2012 r.) oraz 461,1 tys. mężczyzn(tj. o 2,3 tys. osób więcej).Poza wskazanymi powyżej przyczynami wyłączeń z ewidencji bezrobotnych w 2013 r., do-browolnie zrezygnowało ze statusu bezrobotnego 85,3 tys. kobiet oraz 57,0 tys. mężczyzn.Z powodu nabycia praw emerytalnych lub rentowych z ewidencji urzędów pracy wyłączo-no 13,8 tys. kobiet oraz 14,7 tys. mężczyzn, z powodu uprawnień do świadczenia przede-merytalnego - 25,4 tys. kobiet i 14,3 tys. mężczyzn, a z powodu podjęcia nauki - 5,7 tys.kobiet i 3,7 tys. mężczyzn. Ukończenie 60 roku życia było przyczyną utraty statusu bezro-botnego przez 6,0 tys. kobiet, a ukończenie 65 r. ż. przez 3,4 tys. mężczyzn.Terytorialne zróżnicowanieOd lat wysoki pozostaje stopień terytorialnego zróżnicowania bezrobocia w Polsce. Jest towynikiem nierównomiernego rozwoju społeczno-gospodarczego regionów oraz ich położe-nia geograficznego.UDZIAŁ BEZROBOTNYCH KOBIET W OGÓLNEJ LICZBIE ZAREJESTROWANYCHBEZROBOTNYCH WEDŁUG STANU W KOŃCU 2013 R.WyszczególnienieNajwyższa wartość w %Najniższa wartość w %Różnica pomiędzy wartością najwyższąi najniższą w punktach procentowychPoziom województw2012 r.2013 r.55,055,145,945,69,19,5Poziom powiatów2012 r.2013 r.66,163,139,037,627,125,54Ministerstwo Pracy i Polityki SpołecznejDepartament Rynku PracyW końcu 2013 r. odsetek bezrobotnych kobiet w stosunku do ogółu zarejestrowanychw danym województwie kształtował się w przedziale od 45,6% w województwie podlaskimdo 55,1% w województwie wielkopolskim - rozpiętość tego wskaźnika wyniosła 9,5 p. p.(w 2012 r. – 9,1 p. p.).W końcu 2013 r. najwyższa liczba bezrobotnych kobiet znajdowała się w ewidencji urzę-dów pracy w województwach, w których znajdowało się też najwięcej zarejestrowanychbezrobotnych ogółem, tj. mazowieckim (133,8 tys. kobiet) oraz śląskim (111,1 tys. kobiet).Najmniej bezrobotnych kobiet występowało w województwach opolskim (27,0 tys. kobiet),lubuskim (31,6 tys. kobiet) i podlaskim (32,3 tys. kobiet). Województwa te charakteryzująsię również najniższym poziomem bezrobocia ogółem.W końcu 2013 r. w stosunku do końca 2012 r. odnotowano spadek bezrobocia wśród ko-biet w 8 województwach. Najwyższy spadek w liczbach bezwzględnych miał miejscew województwach: dolnośląskim o 2,5 tys. osób (3,1%), wielkopolskim o 1,5 tys. osób(1,8%) oraz śląskim o 1,2 tys. osób (1,1%). Najwyższy wzrost natomiast odnotowanow mazowieckim 3,8 tys. osób (2,9%) i świętokrzyskim o 1,3 tys. osób (3,0%).W przypadku powiatów odsetek bezrobotnych kobiet kształtował się w przedziale od37,6% w powiecie garwolińskim do 63,1% w powiecie kępińskim, a więc rozpiętość tegowskaźnika wyniosła 25,5 p. p. Najwięcej powiatów o najwyższych udziałach bezrobotnychkobiet w ogółem zarejestrowanych znajduje się w województwach śląskim, wielkopolskimi dolnośląskim, zaś w najlepszej sytuacji pozostają bezrobotne kobiety w województwachłódzkim, podlaskim i mazowieckim.W 205 powiatach odsetek bezrobotnych kobiet w liczbie bezrobotnych ogółem był wyższylub równy średniej krajowej (51,0%), a w 175 powiatach był od niej niższy.Najwyższe odsetki bezrobotnych kobiet, tj. powyżej 63% odnotowano w powiecie kępiń-skim (63,1%) i M. Żory (63,0%).Bezrobocie wśród mieszkańców wsiW strukturze bezrobocia osób zamieszkałych na wsi, podobnie jak w miastach dominująkobiety. W końcu 2013 r. w ewidencji bezrobotnych znajdowało się 487,5 tys. kobiet za-mieszkałych na wsi (44,3% ogółu zarejestrowanych kobiet) oraz 467,4 tys. mężczyzn(44,2% ogółu zarejestrowanych mężczyzn).W odniesieniu do stanu z końca 2012 r. subpopulacja bezrobotnych kobiet zamieszkałychna wsi zwiększyła się o 4,4 tys. osób, tj. o 0,9%, a wśród mężczyzn odnotowano wzrosto 11,5 tys. osób, tj. 2,5%.ZAREJESTROWANE BEZROBOTNE KOBIETY WEDŁUG MIEJSCAZAMIESZKANIA W LATACH 2005-2013Stan w końcu okresu sprawozdawczego1 000 000133w liczbach bezwzgl.140129138131104105114108108116106106104104150140130120w%800 000111600 000114120126110Procentowy udział bezrobotnych kobiet zamieszka-łych na wsi w ogólnej liczbie bezrobotnych tej su-bpopulacji wyniósł 51,1% i był o 0,3 p. p. niższy niżw końcu 2012 r.W końcu 2013 r. na 100 bezrobotnych mężczyznzamieszkałych na wsi przypadały 104 bezrobotnekobiety zamieszkałe na wsi, identyczny wskaźnikodnotowano w mieście.1101009080706050400 000200 00010010420032004200520062007200820092010201120122013Wśród bezrobotnych zamieszkałych na wsi w koń-cu 2013 r. 54,0 tys. kobiet oraz 71,6 tys. mężczyzn posiadało prawo do zasiłku.Według stanu na koniec 2013 r. – 28,1 tys. bezrobotnych kobiet zamieszkałych na wsiposiadało gospodarstwo rolne, tj. 5,8% bezrobotnych kobiet w tej subpopulacji. Natomiastwśród mężczyzn zamieszkałych na wsi gospodarstwo rolne posiadało 27,7 tys. osób,tj. 5,9% bezrobotnych mężczyzn w tej populacji.W końcu 2013 r. najwięcej bezrobotnych kobiet zarejestrowanych było na obszarach wiej-skich następujących województw: mazowieckiego – 56,9 tys. kobiet (46,4% ogółu bezro-botnych zamieszkałych na wsi w województwie mazowieckim), podkarpackiego – 48,6 tys.kobiet (49,9%) i małopolskiego – 47,1 tys. kobiet (52,1%). Najmniej bezrobotnych miesz-kobiety zamieszkałe na wsikobiety zamieszkałe w mieścieliczba bezrobotnych kobiet w mieście przypadająca na 100 bezrobotnych mężczyzn w mieścieliczba bezrobotnych kobiet na wsi przypadająca na 100 bezrobotnych mężczyzn na wsi5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]