System przeciwterrorystyczny w RP, Studia Bezpieczeństwo wewnętrzne, Bezpieczeństwo Państwa
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
III
SySteM PRZeciWteRRORyStycZNy
W RZecZyPOSPOLiteJ POLSKieJ
Obecne wysiłki – ukierunkowane w Rzeczypospolitej Polskiej na zwal-
czanie terroryzmu – są rozproszone w kilku resortach, instytucjach i or-
ganizacjach
121
. W ramach obecnie obowiązującej kategoryzacji i nazewnic-
twa
122
problematyka ta jest podejmowana przez (rys. 12):
– Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji wraz z podległy-
mi strukturami (Policją, Strażą Graniczną, Biurem Ochrony Rzą-
du),
– Ministerstwo Obrony Narodowej wraz z podległymi strukturami
(Służbą Wywiadu Wojskowego, Służbą Kontrwywiadu Wojskowego,
Żandarmerią Wojskową),
– Ministerstwo Spraw Zagranicznych,
– Ministerstwo Finansów wraz z podległymi strukturami,
– Agencję Wywiadu,
– Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
Z obowiązujących uregulowań formalno-organizacyjnych wynika,
że spośród wymienionych, najbardziej wyraziste kompetencje w sprawie
zwalczania terroryzmu posiadają: na terytorium kraju – Agencja Bezpie-
czeństwa Wewnętrznego (ABW), a poza jego granicami – Agencja Wy-
wiadu (AW). Pozostałe posiadają kompetencje mniej wyraziste. O ska-
li niedostatków organizacyjnych świadczyć też może fakt, że nawet one,
nie posiadają wystarczających wskazań dyrektywnych obligujących je do
międzyinstytucjonalnego zespalania działań w kwestiach zwalczania ter-
roryzmu. Formalnie obowiązek ten spoczywa na urzędzie ministra koor-
dynatora ds. służb specjalnych, jednak konfrontując to z rzeczywistymi
uprawnieniami i izycznymi możliwościami wykonawczymi tego urzędu,
międzyinstytucjonalna sprawczość koordynacyjna zdaje się wskazywać na
liczne niedostatki systemowe.
118
iii – SySteM PRZeciWteRRORyStycZNy W RZecZyPOSPOLiteJ POLSKieJ
Rys 12. Resorty i instytucje zaangażowane w procedury
zwalczania terroryzmu (stan obowiązujący w 2007 r.)
Źródło: opracowanie własne
Funkcje koordynacyjne w zakresie zwalczania terroryzmu spełnia też
minister spraw wewnętrznych i administracji, z racji pełnienia funkcji prze-
wodniczącego
Międzyresortowego Zespołu ds. Zagrożeń Terrorystycznych
,
którego zapleczem wspierającym jest kolegialna
Grupa Stałych Ekspertów
.
także i inne człony organizacyjne struktur państwowych, zaangażowane
w zwalczanie terroryzmu, powołują w ramach swoich kompetencji różnego
rodzaju zespoły koordynacyjne. Podejmowane w tym zakresie wysiłki nie
mają jednak trwałego i formalnie usankcjonowanego statusu rozwiązań
121) termin „organizacja” został w tym miejscu użyty w rozumieniu rzeczowym – to
znaczy:
jako pewna wyodrębniona całość, mająca określone cele
(Kieżun W.,
Sprawne
zarządzanie organizacją
, SGH, Warszawa 1997, s. 12).
122) chodzi o stan skategoryzowania obowiązujący w 2007 r.
119
kompleksowych, charakterystycznych dla rozwiązań systemowych – jak
jest to praktykowane we Francji, Wielkiej Brytanii czy też w Holandii.
W rzeczywistości są to tylko wysiłki wskazujące na dobre intencje poszcze-
gólnych zwierzchników, ale w całości są to poczynania zbyt odizolowane od
siebie pod względem więzi hierarchicznych i funkcjonalnych
123
. Służą tylko
fragmentarycznym potrzebom operacyjnym występującym w ramach insty-
tucjonalnego zobowiązania przypisanego zwalczaniu terroryzmu. W znacz-
nie mniejszym zakresie przyczyniają się do systemowego zwalczania tego
zjawiska w skali krajowej i w skali międzynarodowej, do czego również
Polska jest zobligowana zobowiązaniami unijnymi.
3.1
POLSKie ReGuLAcJe PRAWNe dOtycZące
ZWALcZANiA teRRORyZMu
Poszukując przyczyn istniejącego stanu rzeczy w sprawie zwalczania terro-
ryzmu, autor doszedł do przekonania, że u podstaw tego leży brak stosownych
uregulowań formalnoprawnych, inspirujących i sankcjonujących rozwiązania
racjonalne. Poddając kwerendzie dostępne mu dokumenty ustalił, że w latach
1990-2007 ukazało się dwadzieścia różnych ustaw, w których – w różnym
kontekście pojęciowym – przewija się termin
terroryzm
(tab. 15).
Tabela 15. Zestawienie ustawowych uregulowań w sprawie
zwalczania terroryzmu
Lp.
NaZwa
dokumentu
TREŚĆ DOTYCZĄCa
ZwaLCZaNIa TERRORYZMU
MIEjsCE
ZapIsU
1.
uStAWA
Z dNiA
06.04.1990 R.
O POLicJi
Policjant może zostać delegowany do pełnie-
nia służby poza granicami państwa w celu
realizacji zadań określonych w art. 1 ust. 2
pkt. 7 i ust. 3, w kontyngencie policyjnym
wydzielonym do udziału w:
2)
akcji zapobiegania aktom terroryzmu
lub ich skutkom
Rozdział 10a
„Kontyngen-
ty policyjne
wydzielone
do realizacji
zadań poza
granicami
państwa”
120
iii – SySteM PRZeciWteRRORyStycZNy W RZecZyPOSPOLiteJ POLSKieJ
Jeżeli środki przymusu bezpośredniego,
wymienione w art. 16 ust.1. okazały się
niewystarczające lub ich użycie, ze względu
na okoliczności danego zdarzenia, nie jest
możliwe, policjant ma prawo użycia broni
palnej wyłącznie:
Art.145a.
pkt 2
Rozdział 3
„Zakres
uprawnień
Policji”
Art.17.1.pkt 6.
6) w bezpośrednim pościgu za osobą,
wobec której użycie broni było dopusz-
czalne w przypadkach określonych
w pkt. 1-3 i 5, albo za osobą, wobec
której istnieje uzasadnione podejrze-
nie popełnienia zabójstwa,
zamachu
terrorystycznego
, uprowadzenia osoby
w celu wymuszenia okupu lub określo-
nego zachowania, rozboju, kradzieży
rozbójniczej, wymuszenia rozbójnicze-
go, umyślnego ciężkiego uszkodzenia
ciała, zgwałcenia, podpalenia lub
umyślnego sprowadzenia w inny spo-
sób niebezpieczeństwa powszechnego
dla życia albo zdrowia,
W razie zagrożenia bezpieczeństwa pu-
blicznego lub zakłócenia
porządku publicznego, zwłaszcza poprzez
sprowadzenie:
Art.18. pkt 4
4)
zagrożenia przestępstwem o charak
terze terrorystycznym
bądź jego doko-
nania w stosunku do obiektów mają-
cych szczególne znaczenie dla bezpie-
czeństwa lub obronności państwa, bądź
mogącym skutkować niebezpieczeń-
stwem dla życia ludzkiego.
Prezes Rady Ministrów, na wnio-
sek ministra właściwego do spraw
wewnętrznych, w celu zapewnienia
bezpieczeństwa publicznego lub przy
123) Każdą strukturę,
jako całość dobrze zorganizowaną
, charakteryzują – między in-
nymi – jednolite więzi hierarchiczne i funkcjonalne, stwarzające warunki, aby
wszystkie elementy tejże struktury przyczyniały się do
powodzenia całości
(przypis
autora sformułowany w oparciu o podstawy prakseologiczne).
121
wrócenia porządku publicznego, może
zarządzić użycie
uzbrojonych oddziałów
lub pododdziałów Policji
.
8
. Rada Ministrów określi, w drodze roz
porządzenia:
Art.18. pkt 8
i 9.1
1) szczegółowe warunki i sposób użycia
oddziałów i pododdziałów Policji i Sił
Zbrojnych,
2) sposób koordynowania działań podej
mowanych przez Policję i Siły Zbrojne
w formie określonej w ust. 3 i 4,
3) tryb wymiany informacji i sposób
logistycznego wsparcia działań Policji
prowadzonych z pomocą oddziałów
i pododdziałów Sił Zbrojnych.
9
. Rozporządzenie, o którym mowa w ust.
8, powinno uwzględniać:
1)
stopień zagrożenia bezpieczeństwa
publicznego lub zakłócenia porządku
publicznego, w tym przestępstwem o cha-
rakterze terrorystycznym, oraz przewi-
dywany rozwój sytuacji
2.
uStAWA
Z dNiA 12
10.1990 R.
O StRAŻy GRA-
NicZNeJ
1
. Jeżeli środki przymusu bezpośredniego
wymienione w art. 23 ust. 1 okazały się
niewystarczające lub ich użycie ze wzglę-
du na okoliczności danego zdarzenia nie
jest możliwe, funkcjonariusz ma prawo
użycia broni palnej wyłącznie:
Rozdział 5
„użycie środ-
ków przymu-
su bezpośred-
niego i broni
palnej”
Art.24 pkt
1.7
7) w bezpośrednim pościgu za oso-
bą, wobec której użycie broni było
dopuszczalne w przypadkach określo-
nych w pkt 1-6, albo za osobą,
wobec
której istnieje uzasadnione podejrzenie
popełnienia zabójstwa, zamachu terrory-
stycznego
, uprowadzenia osoby w celu
wymuszenia okupu lub określonego
zachowania, rozboju, kradzieży roz-
bójniczej, wymuszenia rozbójniczego,
umyślnego ciężkiego uszkodzenia
ciała, zgwałcenia,
podpalenia lub
umyślnego sprowadzenia w inny
122
iii – SySteM PRZeciWteRRORyStycZNy W RZecZyPOSPOLiteJ POLSKieJ
[ Pobierz całość w formacie PDF ]