SWIM2012 sciaga, studia pwr, Systemy Wytw. i mont, skoczynski
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
ZAGADNIENIA WST
Ħ
PNE
1.
10. Obrabiarki o prostych i zło
Ň
onych ruchach
kształtowania (przykłady)
W przypadku obrabiarek o prostych ruchach kształtowania ich układ
gemetryczny jest zarazem ich układem kształtowania.
przykłady: tokarka wirtarka wytyczarka szlifierka do otworów strugarka
wzdłu
Ň
na.
przykłady zło
Ň
onych: tokarka do gwintów, tokarka zataczarka, obrabiarka do
uz
ħ
bie
ı
, tokarka kopiarka
11. Główne i pomocnicze zespoły maszyny technologicznej
Główne: silnik nap
ħ
dowy w sposob ci
Ģ
gły lib okresowy, przetwarza energi
ħ
elektryczn
Ģ
na mechaniczn
Ģ
, która jest
Ņ
ródłem energii układu nap
ħ
dowaego
maszyny. Energi silnik pobiera z sieci elektroenergetycznej, układ nap
ħ
dowy-
składaj
Ģ
cy si
ħ
z róznych mechanizów i przekładni. Przenosi on ruch ze
Ņ
ródła
nap
ħ
du na zespoły robocze maszyny, najcz
ħĻ
ciej z jednoczesn
Ģ
wymagan
Ģ
zmian
Ģ
pr
ħ
dko
Ļ
ci przenoszonego ruchu , zaspoły robocze realizuj
Ģ
w procesie
pracy maszyny niezb
ħ
dne ruchy narz
ħ
dzia i przedmiotu. Do zespołow tych
zalicza si
ħ
wrzeciona robocze, suporty, stoły itp. zespoły te mog
Ģ
wykonywa
ę
ruchy obrotowe lub posuwowe.
Zespoły pomocnicze: Zespół uchwytowy- poł
Ģ
czenie narz
ħ
dzia lub
przedmiotu obrabianego z zespołem roboczym maszyny,
Zespoły no
Ļ
ne (korpusy)- zespły ł
Ģ
czn
Ģ
ce w cało
Ļę
wszystkie zespoł
maszyny, Zespoł sterowania- kierowanie ruchami i czynno
Ļ
ciami, Urz
Ģ
dzenia
nastawne i pomiarowe, urz
Ģ
dzenia smaruj
Ģ
ce, urz
Ģ
dzenia chłodz
Ģ
ce
12.
16. Typy ło
Ň
ysk
Ļ
lizgowych stosowanych w obrabiarkach i
ich charakterystyka
- þoŇyska hydrodynamiczne, w ktrych tarcie pþynne
uzyskuje siħ dopiero po przekroczeniu prħdkoĻci granicznej.
PoniŇej tej prħdkoĻci wystħpuje tarcie mieszane i w tych
warunkach þoŇyska wrzecionowe nie powinny pracowaę.
SpoĻrd zalet þoŇyskowania hydrodynamicznego na
wyrŇnienie zasþugujĢ: dobre tþumienie drgaı, duŇa trwaþoĻę
dokþadnoĻci szczeglnie w þoŇyskach natawianym luzem, maþe
wymiary poprzeczne a w þoŇyskach nastawialnych brak
koniecznoĻci dokþadnego wykonania wymiaru Ļrednicy otworu
Panwi. Do wad naleŇĢ: moŇliwoĻę wirowania Î bþĢdzenie osi
czopa, indywidualnie wykonanie z drogich materiaþw (brĢz).
- þoŇyska hydrostatyczne, w ktrych olej jest do komr
smarowych Panwi doprowadzany pod ciĻnieniem i stale
( nawet przy n=0) rozdziela Panew do czopa. Tarcie pþynne
wystħpuje wiħc w caþym zakresie prħdkoĻci obrotowych. W
zespoþach wrzecionowych obrabiarek stosowane sĢ þoŇyska
hydrostatyczne poprzeczne i wzdþuŇne.
-þoŇyskowanie aerostatyczne, oparte na tych samych
zasadach pracy co hydrostatyczne, z tym konstrukcyjne
Panwi
17. Mechanizm krzywkowy (schemat) - przeznaczenie i
zastosowanie w obrabiarkach
Mechanizmy krzywkowe sþuŇĢ do zamiany ruchu
obrotowego na ruch prostoliniowy
posuwisto-zwrotny o niewielkim skoku. ZapewniajĢ moŇliwoĻę
uzyskania dowolnego przebiegu
ruchu na okreĻlonym odcinku drogi w obu kierunkach, przy
czym zmiana prħdkoĻci i kierunku
ruchu jest wymuszona odpowiednim uksztaþtowaniem zarysu
krzywki. Mechanizmy te sĢ stosowane
w obrabiarkach automatycznych sterowanych mechanicznie -
krzywkowe oraz w ukþadach
sterujĢcych obrabiarek produkcyjnych i uniwersalnych.
ZaletĢ mechanizmw krzywkowych w zastosowaniu do
napħdu ruchw prostoliniowych
w obrabiarkach jest moŇnoĻę uzyskania ruchu w zasadzie o
dowolnym przebiegu prħdkoĻci
w funkcji drogi w obu kierunkach, co uzyskuje siħ dziħki
odpowiedniemu uksztaþtowaniu zarysu
krzywki. Do wad mechanizmw krzywkowych naleŇy
zaliczyę: ograniczonĢ dþugoĻę przesuwu,
maþĢ wytrzymaþoĻę, skþonnoĻę do szybkiego zuŇywania siħ i
wraŇliwoĻę na uderzenia.
Mechanizmy krzywkowe znajdujĢ szczeglnie szerokie
zastosowanie do realizowania
zþoŇonych cyklw ruchw w obrabiarkach automatycznych
(automaty tokarskie), a takŇe w rŇnego
rodzaju urzĢdzeniach sterujĢcych (np. do przeþĢczania kþ
zħbatych i sprzħgieþ w skrzynkach
przekþadniowych).
Składniki strumieni przepływaj
Ģ
cych przez system
wytwórczy
strumienie: energetyczny, materiałowy, informacyjny. System wytwórczy
zawiera: maszyny produkcyjne i narz
ħ
dzia system manipulacji materiałem,
system komputerowy do koordynowania i/lub sterowania powy
Ň
szymy
składnikami. Zasoby ludzkie s
Ģ
potrzebne stale lub okresowo do utrzymania
systemu wytwórczego w ruchu.
2.
Zakresy zastosowa
ı
ró
Ň
nych koncepcji organizacyjnych
wytwarzania
Podstawowe funkcje i wymagania spełniane przez
korpusy
FUNKCJE: Korpusy sĢ elementami maszyn, ktre speþniajĢ
szereg funkcji polegajĢcych na:
¤ utrzymywaniu elementw, zespoþw i mechanizmw
maszyny w okreĻlonym wzajemnym
poþoŇeniu
¤ przyjmowaniu wszelkich obciĢŇeı w postaci siþ i momentw
siþ np. od napħdu, od procesu
wykonywanej przez maszynħ pracy,
¤ zwiĢzaniu maszyny z podþoŇem i przenoszenie wszelkich
obciĢŇeı na fundament.
WYMAGANIA: Korpusy powinny zapewniaę:
¤ þatwoĻę obsþugi maszyny podczas pracy, þatwoĻę wykonania
montaŇu tj. þĢczenia elementw
i zespoþw w gotowĢ maszynħ, przy stosowaniu poþĢczeı
zarwno rozþĢcznych, np. Ļrubowych,
klinowych, jak i nierozþĢcznych, np. nitowych, spawanych,
oraz þatwoĻę wykonania demontaŇu,
tj. rozþĢczenia maszyny na elementy i zespoþy,
¤ niezmiennoĻę ksztaþtw i wymiarw z upþywem czasu,
uzyskiwanĢ przez sezonowanie,
tj. stabilizowanie korpusw (proces polegajĢcy na
wygrzewaniu korpusw w podwyŇszonej
temperaturze lub przechowaniu ich w temperaturze
otoczenia, ale przez dþuŇszy czas najczħĻciej
na wolnym powietrzu, w celu zmniejszenia naprħŇeı
wþasnych),
¤ odpornoĻę na drgania i zdolnoĻę ich tþumienia; osiĢga siħ to
przez wþaĻciwĢ konstrukcjħ oraz
dobr na korpusy materiaþu o takich wþaĻciwoĻciach,
¤ swobodne odprowadzenie wirw.
13.
3.
Fazy rozwoju
Ļ
rodków wytwórczych wg H. B. Kiefa
Podstawowe wymagania stawiane poł
Ģ
czeniom
faza 1 okres szybkiego rozwoju produkcji obrabiarek konwencjonalnych. Po
zniszczeniach wojennych popyt na wszystkie wyroby przemysłowe był dy
Ň
y.
W przemy
Ļ
le odbrabiarkowym rozwijał
Ģ
si
ħ
wi
ħ
c produkcja atuomatów do
wytwarzania
długich serii wyrobów.
faza 2. Obrabiarki nowej generacji. Ogólne o
Ň
ywienie na rynku
faza 3. Długo
Ļę
produkowanych serii, oraz czas
Ň
ycia wyrobów uległy
skróceniu, za
Ļ
zwi
ħ
kszyła si
ħ
ich ró
Ň
norodno
Ļę
i stopie
ı
zło
Ň
ono
Ļ
ci.
faza 4. Na plan pierwszy wysuni
ħ
ty problem koordynacji mi
ħ
dzy róznymi
urz
Ģ
dzeniami i obszarami funkcjonalnymi.
faza 5. Konieczne stało si
ħ
cało
Ļ
ciowe rozwi
Ģ
zanie zagadnienia
zintegrowanego przepływu informacji. Koncepcje takie, w postaci rozwi
Ģ
za
ı
CIM pojawiły si
ħ
w tej fazie.
4. Cele automatyzacji monta
Ň
u
wysoka , stabilna wydajno
Ļę
, optymalne wykorzystanie powierzchni, ci
Ģ
gło
Ļę
produkcji, bez zatorów i w
Ģ
skich gardeł,pełna kontrola jako
Ļ
ci na ka
Ň
dym
etapie monta
Ň
u skrócenie cykli produkcyjnych i zwi
ħ
kszenie
wydajno
Ļ
ci,optymalizacja komunikacji wokółprodukcyjnej, w tym dostaw
komponentów na linie, ergonomia stanowiska
i łatwo
Ļę
obsługi, bezpiecze
ı
stwo pracy, niskie koszty produkcji, planowanie
i udokumentowanie przebiegu produkcji, uzyskanie powtarzalnej, mo
Ň
liwie
najwy
Ň
szej jako
Ļ
ci, redukcja zatrudnienia
5.
prowadnicowym
Podstawowe wymagania stawiane poþĢczeniom
prowadnicowym w obrabiarkach sĢ
nastħpujĢce:
¤ wysoka dokþadnoĻę geometryczna, okreĻlana wartoĻciami i
kierunkowoĻciĢ odchyþek toru
ruchu rzeczywistego od teoretycznego;
¤ odpornoĻę na zuŇycie, stanowiĢca podstawowy warunek
zachowania wymaganej
dokþadnoĻci obrabiarki przez dostatecznie dþugi czas jej
uŇytkowania;
¤ maþe opory tarcia;
¤ dostatecznie duŇa sztywnoĻę stykowa, przejawiajĢca siħ
maþymi odksztaþceniami
wspþpracujĢcych powierzchni pod dziaþaniem siþ normalnych.
14. Typy prowadnic i przykładowe zastosowania
Klasyfikacja prowadnic (rys. 2.5) oparta jest o nastħpujĢce
kryteria: ksztaþt toru, poþoŇenie i
ksztaþt przekroju poprzecznego prowadnic oraz zasadħ
wspþpracy (rodzaj tarcia). Zasadniczy
podziaþ prowadnic wynika z rodzaju wspþpracy, czyli podziaþ
na prowadnice Ļlizgowe
(hydrostatyczne, hydrodynamiczne, aerostatyczne) i toczne.
Pozostaþe kryteria podziaþu sĢ
stosowane zarwno w prowadnicach tocznych jak i
Ļlizgowych. DokonujĢc podziaþu prowadnic wedþug ksztaþtu
powierzchni noĻnych dzielimy je na trjkĢtne (pryzmowe),
prostokĢtne, trapezowe(jaskþczy ogon), koþowe. Ze wzglħdu
na poþoŇenie powierzchni noĻnych prowadnice dzielĢ siħ na
zewnħtrzne (wypukþe) i wewnħtrzne obejmujĢce prowadnik
15. Podstawowe zadania zespołu wrzecionowego
Zespþ wrzecionowy skþada siħ z wrzeciona, þoŇysk
wrzecionowych i obsady þoŇysk (tuleja
lub korpus). W koıcowym efekcie o dokþadnoĻci ruchu
powierzchni bazujĢcej (koıcwki)
wrzeciona decydujĢ dokþadnoĻci wykonania tych trzech
elementw oraz sposb ich skojarzenia.
Ukþad wrzecionowy ma speþniaę nastħpujĢce zadania:
¤ ustalię i mocowaę bezpoĻrednio lub za pomocĢ uchwytu w
okreĻlonym poþoŇeniu roboczym
przedmiot lub narzħdzie,
¤ wprawiaę w ruch obrotowy albo jednoczesny ruch obrotowy
i postħpowy obrabiany przedmiot
lub narzħdzie,
¤ przenosię siþy poprzeczne i wzdþuŇne oraz momenty
skrħcajĢce powstaþe w procesie skrawania.
18. Mechanizm korbowy (schemat) - charakterystyka i
zastosowanie w obrabiarkach
Mechanizm korbowy ze wzglħdu na prostĢ konstrukcjħ jest
od dawna do dzisiaj stosowany
do niewielkich skokw (do 200 mm) w dþutownicach, w
obrabiarkach dþutujĢcych do obwiedniowej
obrbki kþ zħbatych i w piþach ramowych.
Wymagania zrobotyzowanego elastycznego systemu
monta
Ň
owego
technologia monta
Ň
u musi by
ę
dostosowana do robotyzacji, tzn powinna by
ę
spełniona zasada DFA, posta
ę
i kształt cz
ħĻ
ci składowych, montowanych w
wyrób, musi ułatwia
ę
ich orientacji
ħ
, montowany wyrób musi przechodzi
ę
ze
stanowiska na stanowisko w uporz
Ģ
dkowanej kolejno
Ļ
ci, wszysteki cz
ħĻ
ci
skł
Ģ
dowe musz
Ģ
by
ę
montowane w okre
Ļ
lonym miejscu i czasie we wła
Ļ
ciwej
kolejno
Ļ
ci.cz
ħĻ
ci składowe musz
Ģ
mi
ħ
c tolerancje wymiarowe zapewniaj
Ģ
ce
ich całkowit
Ģ
zamienno
Ļę
lub by
ę
podzielone na grupy selekcyjne, proces
monta
Ň
u musi mie
ę
skuteczny podsystem monitorowania, nadzorowania i
wykrywania wyst
ħ
puj
Ģ
cych nieprawidłowo
Ļ
ci.
ELEMENTY I ZESPOŁY OBRABIAREK
6. Cechy techniczno-u
Ň
ytkowe obrabiarek
Przeznaczenie(maszyny ogólnego przeznaczenia, maszyny specjalizowane i
maszyny specjalne), wielko
Ļ
ci charakterystyczne, wyposarzenie, wydajno
Ļę
,
dokładno
Ļę
obrabiarki, sprawno
Ļę
, niezawodno
Ļę
, trwało
Ļę
maszyny
7. Definicja i typy linii charakterystycznych
linie charakterystyczne stałe: proste(pow. walca prostego, płaszczyzna),
zło
Ň
one(pow. z
ħ
ba koła walcowego, pow. krzywki tarczowej) zmienne:
proste(pow. sto
Ň
kowa, pow walka kształtowego) zło
Ň
one(pow. z
ħ
ba koła
sto
Ň
kowego, pow. dowolna)
8.
Mechanizm korbowy: L - dþugoĻę korbowodu, r - ramiħ korby,
s - skok suwaka, vr - prħdkoĻę ruchu
roboczego, vj - prħdkoĻę ruchu jaþowego
Klasyfikacja ruchów w obrabiarkach i ich
charakterystyka
Ruchy podstawowe: s
Ģ
niezb
ħ
dne do przeprowadzenia procesu roboczego
obrabiarki czyli potrzebne do ukształtowania przedmiotu oraz skrawania
naddatku obróbkowego, ruchy podstawowe decyduj
Ģ
ce o ukształtowaniu
powierzchni: ruchy krztałtowania, podziałowe, nastawcze. Ruchy
podstawowe wpływaj
Ģ
ce na proces skrawania: ruchy głowne i posuwowe
Ruchy pomocnicze: uzupełniaj
Ģ
proces roboczy obrabiarki. Podział ruchów
pomocniczych: ruchy dosuwu i odsuwu narz
ħ
dzia oraz orazobrabianego
przedmiotu. ruchy zakładania i mocowania oraz zdejmowania narz
ħ
dzia i
obrabianego przedmiotu, ruchy wł
Ģ
czania i wył
Ģ
czania czynno
Ļ
ci roboczych
obrabiarki. pozostałe ruchy pomocnicze.
Wyst
ħ
puj
Ģ
równie
Ň
ruchy przestawiania narz
ħ
dzia wzgl
ħ
dem przedmiotu
obrabianego.
9. Składniki układu kształtowania obrabiarki
Układ kształtowania obrabiarki stanowi
Ģ
elementu i mechanizmy. które
zapewniaj
Ģ
uzyskanie wymaganego kształtu wykonywanych przediotów.
Podstawowymi elementami układów kształtowana s
Ģ
zespoły prowadnicowe
ruchu obrotowego lub prostoliniowego. w których s
Ģ
mocowane narz
ħ
dzia i
przedmiotu obrabiane. Zespoły te stanowi
Ģ
ary kinematyczne o jednym stopni
swobody. które wyznaczaj
Ģ
tory prostych ruchów kształtowania. Zespoły
prowadnicwe s
Ģ
uzsytuowane przestrzennie za pomoc
Ģ
orpusów, tworz
Ģ
c
układ geometryczny obrabiarki.
19. Mechanizm jarzmowy (schemat) - charakterystyka i
zastosowanie w obrabiarkach
Mechanizm jarzmowy z jarzmem wahadþowym, podobnie
jak mechanizm korbowy, jest
samonawrotny, tzn. nie wymaga stosowania Ňadnych
dodatkowych czþonw (nawrotnicy) do
zmiany kierunku ruchu. JednĢ z odmian mechanizmu
jarzmowego przedstawiono na rys. 2.32.
Jarzmo o dþugoĻci L, podparte przegubowo w punkcie O i
powiĢzane u gry z suwakiem za
poĻrednictwem klocka Ļlizgowego, jest wprawiane w ruch
wahadþowy za pomocĢ korby obracajĢcej
siħ dokoþa punktu O ze staþĢ prħdkoĻciĢ obrotowĢ n obr/min.
Korba jest tak rozwiĢzana, Ňe moŇna
zmieniaę jej promieı r, przez co uzyskuje siħ rŇne skoki S
suwaka.
21.
Mechanizm malta
ı
ski - schemat i zastosowanie w
25.
Wymagania szczegółowe stawiane nap
ħ
dom ruchu
obrabiarkach
Klasycznym przykþadem mechanizmu ruchu przerywanego
jest mechanizm maltaıski skþadajĢcy siħ z tarczy wrħbowej
l napħdzanej korbĢ 2 zakoıczonĢ rolkĢ 3. Liczba
wrħbw z tarczy wrħbowej moŇe byę rŇna; najczħĻciej z = 4,
5 lub 6. Na jeden obrt korby przypada l/z obrotu tarczy
wrħbowej.
głównego
- duŇĢ sztywnoĻciĢ charakterystyki mechanicznej, czyli
maþym spadkiem prħdkoĻci obrotowej
waþu silnika przy zwiħkszaniu momentu obciĢŇenia,
- duŇym zakresem bezstopniowej zmiany (nastawiania)
prħdkoĻci obrotowej silnika do
20000 - 30000 obr/min,
- przebiegiem dopuszczalnego obciĢŇenia w funkcji prħdkoĻci
obrotowej, ktry jest dostosowany do technologicznej
charakterystyki obciĢŇenia obrabiarki,
- szybkim rozruchem, zwþaszcza przy duŇych prħdkoĻciach
obrotowych, w celu krtkiego
dochodzenia do zadanej prħdkoĻci - co oznacza skrcenie
czasw pomocniczych,
- zdolnoĻciĢ do pracy serwonapħdowej, tzn. moŇliwoĻciĢ
pozycjonowania przy hamowaniu.
26.
Wymagania szczegółowe stawiane nap
ħ
dom ruchu
posuwowego
- duŇy zakres bezstopniowej zmiany prħdkoĻci silnika,
umoŇliwiajĢcy realizacjħ zarwno posuwu roboczego w
granicach pt = 0 - 4 m/min, jak i szybkiego przesuwu do ok.
20 - 40 m/min,
- szybki rozruch i hamowanie, czyli duŇe przyspieszenie i
opŅnienie ruchu, ktre jest
uwarunkowane duŇym momentem rozwijanym przez silnik w
stanach przejĻciowych i maþymi momentami bezwþadnoĻci
napħdzanych elementw,
- duŇa sztywnoĻę mechanicznych elementw przenoszĢcych
napħd od silnika do zespoþu
przesuwnego obrabiarki i duŇa odpornoĻę na pojawianie siħ
zjawiska stick-slip, czyli ciernych drgaı relaksacyjnych,
- maþe opory ruchu uwarunkowane niewielkimi siþami tarcia w
poþĢczeniach prowadnicowych i przekþadniach, co jest istotne
szczeglnie ze wzglħdu na zjawisko stick-slip i oszczħdnoĻę
energii przy ruchach przesuwnych
- duŇa rwnomiernoĻę ruchu (maþe wahania prħdkoĻci),
zwþaszcza dla maþych prħdkoĻci posuwu,
- duŇa dokþadnoĻę pozycjonowania, czyli maþy elementarny
krok umoŇliwiajĢcy elementarne przemieszczenie ok. 2 ´m.
27.
Mechanizmy maltaıskie sĢ stosowane najczħĻciej do
okresowego obrotu gþowic
rewolwerowych tokarek rewolwerowych, wiertarek oraz
pþautomatw i automatw tokarskich,
a takŇe do synchronizacji obrotw walcowych krzywek
(bħbnw) stosowanych w
jednodŅwigniowym sterowaniu skrzynek.
22.
20. Zasada działania mechanizmu zapadkowego (schemat) i
zastosowanie w obrabiarkach
Mechanizmy zapadkowe stosowane sĢ do napħdu ruchu
posuwowego (np. strugarki
poprzeczne). NajczħĻciej stosuje siħ zapadki zħbate (koþo
zapadkowe - zapadka), ale bywajĢ teŇ zapadki cierne
pracujĢce na zasadzie sprzħgþa wyprzedzajĢcego (wolne
koþo). Zapadki zħbate majĢ koþo zapadkowe z uzħbieniem
zewnħtrznym lub rzadziej wewnħtrznym.
Klasyfikacja nap
ħ
dów głównych obrabiarek
Przekładnia gitarowa - schemat i zastosowanie w
obrabiarkach
Przekþadnie gitarowe stosowane sĢ bardzo czħsto w
obrabiarkach, na ktrych moŇna toczyę
lub frezowaę gwinty oraz w obrabiarkach do uzħbieı.
Przekþadnie te ze wzglħdu na maþĢ ich sztywnoĻę
uŇywane sĢ gþwnie w ukþadach posuwu dla maþych mocy i
przy niewielkich prħdkoĻciach.
Przekþadniħ gitarowĢ z wahliwĢ pþaskĢ dŅwigniĢ (koþyskĢ,
gitarĢ) pokazano
NAP
Ħ
DY OBRABIAREK
23. Podstawowe zadania spełniane przez nap
ħ
dy obrabiarek
Napħdy stosowane w obrabiarkach, maszynach i urzĢdzeniach
technologicznych speþniajĢ
dwa podstawowe zadania:
1. Uzyskanie ruchu niezbħdnego do wykonania pracy
wynikajĢcej z gþwnej funkcji realizowanej
przez obrabiarkħ (maszynħ); jest to ruch o duŇej energii.
Napħdy takie nazywajĢ siħ napħdami
wykonawczymi, a w obrabiarkach napħdami ruchu gþwnego.
2. Zapewnienie wzglħdnego ruchu organw roboczych
obrabiarki (maszyny) po zaprogramowanym
torze i z okreĻlonĢ prħdkoĻciĢ, a w szczeglnoĻci
pozycjonowanie w ŇĢdanym poþoŇeniu.
Napħdy takie w oglnoĻci nazywajĢ siħ napħdami
pozycjonujĢcymi, a w obrabiarkach napħdami
ruchu posuwowego (posuwu) lub ruchu przesuwowego. SĢ to
napħdy o stosunkowo maþej
energii.
Wymagania stawiane napħdom stosowanym w obrabiarkach i
urzĢdzeniach technologicznych
moŇna podzielię na dwie grupy:
¤ wymagania oglne,
¤ wymagania szczegþowe.
24. Wymagania ogólne dotycz
Ģ
ce wszystkich rodzajów
nap
ħ
dów w obrabiarkach
¤ wymagany zakres prħdkoĻci obrotowej silnika,
¤ dostatecznie duŇĢ moc lub moment napħdowy silnika,
wystarczajĢcy do wykonania pracy
(pokonania obciĢŇeı zewnħtrznych) i pokonania oporw
wynikajĢcych z siþ tarcia napħdzanych
mechanizmw i obciĢŇeı wewnħtrznych,
¤ dostħpnoĻę na rynku, duŇa sprawnoĻę i maþy koszt napħdu,
¤ niezawodnoĻę oraz þatwoĻę obsþugi i konserwacji; obecnie
coraz czħĻciej wymaganie to przyjmuje
formħ: bezobsþugowoĻę pracy napħdu,
¤ maþe gabaryty i masa napħdu.
Mechanizm korbowy 3 z regulowanĢ dþugoĻciĢ korby r
powoduje kĢtowe wahania ramienia z zapadkĢ 2. Podczas
ruchu ramienia w lewo zapadka zazħbia siħ z zħbami koþa
zapadkowego powodujĢc jego obrt. W drodze powrotnej
zapadka przeskakuje po zħbach nie powodujĢc obrotu koþa.
Waþek, na ktrym osadzone jest koþo zapadkowe, zakoıczony
jest przekþadniĢ ĻrubowĢ 4 nadajĢcĢ okresowy posuw
suportowi 5. KĢt obrotu koþa zapadkowego zaleŇy od liczby
zħbw, o ktrĢ zapadka je obrci oraz od caþkowitej liczby
zħbw w kole.
28.
Preferowane obecnie rozwi
Ģ
zania nap
ħ
dów głównych
obrabiarek
¤ prĢdu staþego z dodatkowĢ dwu- lub trzystopniowĢ
skrzynkĢ prħdkoĻci
¤ tzw. bezpoĻredni lub zintegrowany, tj. z silnikiem
trjfazowym asynchronicznym lub synchronicznym
zbudowanym jako elektrowrzeciono, z prħdkoĻciĢ regulowanĢ
przez sterowanie czħstotliwoĻciĢ.
29.
Preferowane obecnie rozwi
Ģ
zania nap
ħ
dów posuwowych
obrabiarek
1) Tradycyjne napħdy, w ktrych silnik o ruchu obrotowym,
bezpoĻrednio lub za poĻrednictwem przekþadni (koþowej
zħbatej albo pasowej zħbatej), napħdza Ļrubħ tocznĢ.
2) Napħdy z elektronakrħtkĢ, w ktrych silnik jest
zintegrowany z obracajĢcĢ siħ nakrħtkĢ tocznĢ, a Ļruba
pozostaje nieruchoma.
3)
BezpoĻrednie napħdy z liniowym silnikiem
elektrycznym.
4)
30. Składniki typowego modułu nap
ħ
du posuwu z silnikiem
obrotowym nap
ħ
dzaj
Ģ
cym
Ļ
rub
ħ
toczn
Ģ
(schemat) oraz zalety i wady tego
nap
ħ
du
34. Elementy składowe serwomechanizmu z
komutatorowym silnikiem pr
Ģ
du stałego
Serwomechanizm z komutatorowym silnikiem pr
Ģ
du stałego składa si
ħ
z:
-silnika pr
Ģ
du stałego obcowzbudnego lub z magnesami trwałymi
-regulatora i wzmacniacza elektronicznego
-zasilacza tyrystorowego
-bezluzowej przekładni redukuj
Ģ
cej pr
ħ
dkosc obrotow
Ģ
silnika i ewentualnie
przekładni zaminiaj
Ģ
cej ruch obrotowy na post
ħ
powy
-układów pomiarowych poło
Ň
enia i pr
ħ
dkosci
35. Podstawowe rozwi
Ģ
zania nap
ħ
dów obrabiarek z
zastosowaniem silników pr
Ģ
du przemiennego
WĻrd wielu rozwiĢzaı napħdw maszyn technologicznych z
zastosowaniem silnikw prĢdu przemiennego wyrŇnia siħ:
¤ napħdy z silnikiem asynchronicznym zasilanym z sieci
energetycznej, w ktrych wystħpuje jedna prħdkoĻę obrotowa
lub napħdy stopniowe zþoŇone z silnika oraz stopniowej
skrzynki prħdkoĻci, umoŇliwiajĢce uzyskanie szeregu
prħdkoĻci obrotowych zmienianych w sposb stopniowy,
¤ napħdy zþoŇone z silnika asynchronicznego oraz
bezstopniowej przekþadni mechanicznej, co umoŇliwia
uzyskanie bezstopniowo zmienianej prħdkoĻci obrotowej
organu roboczego,
¤ napħdy zþoŇone z silnika prĢdu przemiennego zasilanego z
falowniki czħstotliwoĻci o bezstopniowo regulowanej
prħdkoĻci obrotowej
36. Zalety silników pr
Ģ
du przemiennego w odniesieniu do
silników pr
Ģ
du stałego
Zalety silników pr
Ģ
du przemiennego w odniesieniu do silników pr
Ģ
du stałego
to:
-silniki nie maj
Ģ
komutatora i szczotek, nie wymagaj
Ģ
nadzoru technicznego
polegaj
Ģ
cego na wymianie szczotek, usówaniu pyłu i czyszczeniu komutatora
i cechuj
Ģ
si
ħ
du
ŇĢ
niezawodnosci
Ģ
i bezobsługowosci
Ģ
pracy
-brak komutatora i uzwojenia w wirniku czyni silniki bardziej wytrzymałe
mechanicznie i w nap
ħ
dach mo
Ň
na uzyskac du
Ň
e pr
ħ
dkosci obrotowe
-ze wzgl
ħ
du na brak komutacji mog
Ģ
rozwijac du
Ň
y moment w rozległym
zakresie regulacji pr
ħ
dkosci, co podwy
Ň
sza parametry dynamiczne nap
ħ
du
-wirniki silników pr
Ģ
du przemiennego maj
Ģ
mniejszy moment bezwładnosci,
przez co mo
Ň
na uzyskac wi
ħ
ksze przyspieszenie w procesie rozruchu i
hamowania przy tym samym momencie nap
ħ
dowym silnika
-w silnikach pr
Ģ
du przemiennego straty energii wyst
ħ
puj
Ģ
przede wszystkim
w stojanie, sk
Ģ
d łatwo odprowadzi ciepło w sposób naturalny lub za pomoc
Ģ
chłodzenia obcego, przez co silniki mog
Ģ
by
ę
prostszej konstrukcji i
mniejszych rozmiarów
-silniki maj
Ģ
sztywn
Ģ
charakterystyk
ħ
mechaniczn
Ģ
-statecznosc pracy, czyli zdolnosc do samoczynnego dostosowania si
ħ
do
zmian obci
ĢŇ
enia, co powoduje,
Ň
e nie s
Ģ
wymagane dodatkowe układy
regulacyjne
37. Podstawowy schemat blokowy układu serwonap
ħ
dowego
pr
Ģ
du przemiennego z silnikiem asynchronicznym
skokowego wysokomomentowego.
41. Główne bloki układów pomiarowych poło
Ň
enia i
przemieszczenia i stawiane im wymagania
Układy pomiarowe poło
Ň
enia i przemieszczenia s
Ģ
elementami składowymi
układów regulacji automatycznej poło
Ň
enia, tzn. serwomechanizmów
stosowanych w nap
ħ
dach pozycjonuj
Ģ
cych.
Umo
Ň
liwiaj
Ģ
one realizacj
ħ
p
ħ
tli sprz
ħŇ
enia zwrotnego poło
Ň
eniowego. Z
punktu widzenia funkcjonowania i konstrukcji układu pomiarowego mo
Ň
na
wyró
Ň
ni
ę
dwa funkcjonalne bloki:
• czujnik pomiarowy przekształcaj
Ģ
cy wielko
Ļę
ruchow
Ģ
(przemieszczenie
lub poło
Ň
enie) w inn
Ģ
wielko
Ļę
fizyczn
Ģ
,
• układ zasilaj
Ģ
co-przekształcaj
Ģ
cy (przetwornik), który umo
Ň
liwia uzyskanie
pomiarowego sygnału elektrycznego.
Wymagania stawiane układom stosowanym w obrabiarkach i urz
Ģ
dzeniach
technologicznych mo
Ň
na okre
Ļ
li
ę
nast
ħ
puj
Ģ
co:
1. Du
Ň
y zakres pomiarowy, który w przypadku obrabiarek ci
ħŇ
kich mo
Ň
e
si
ħ
ga
ę
nawet kilku metrów.
2. Wysoka dokładno
Ļę
pomiaru, okre
Ļ
lona wymagan
Ģ
wzgl
ħ
dn
Ģ
rozdzielczo
Ļ
ci
Ģ
układu pomiarowego; dla ruchu post
ħ
powego wynosi od 10-5
do l0-6, co oznacza dokładno
Ļę
pomiaru 0,01 - 001 mm na drodze l m, a dla
ruchu obrotowego – 10-3, tzn. 1/1000 obrotu.
3. Przystosowanie do pracy w warunkach przemysłowych, przy zmiennej
temperaturze, w obecno
Ļ
ci drga
ı
, przy du
Ň
ych przyspieszeniach itp.
4. Sygnał wyj
Ļ
ciowy w postaci przebiegu elektrycznego, dogodnego do
dalszego przetwarzania.
42. Klasyfikacja stosowanych w obrabiarkach CNC
układów pomiarowych przemieszczenia i poło
Ň
enia
Taka jednostka posówowa składa si
ħ
z liniowego poł
Ģ
czenia prowadnicowego
tocznego z wbudowanym nap
ħ
dem z precyzyjn
Ģ
rub
Ģ
kulkow
Ģ
lub pasem
z
ħ
batym, a czasami tak
Ň
e z układem pomiarowym. Rozwi
Ģ
zania takie s
Ģ
oferowane obecnie przez wielu producentów. Jednoski te umo
Ň
liwiaj
Ģ
szybkie
pozycjonowanie przy stosunkowo wysokiej dokładnosci ruchu. Takie
jednostki posówowe ze srub
Ģ
toczn
Ģ
s
Ģ
stosowane we frezarkach i innych
obrabiarkach NC. Zalety:
-mo
Ň
liwosc optymalizowania konstrukcji przez stosowanie silników o du
Ň
ej
pr
ħ
dkosci obrotowej i mechanicznych przekładni redukuj
Ģ
cych
-dzieki mech. Przekładni redukuj
Ģ
cej minimalicacja zwrotnego wpływu
obci
ĢŇ
enia na silnik nap
ħ
dowy
-odsuni
ħ
cie
Ņ
ródła ciepła, jakim jest silnik, od struktury mechanicznej
obrabiarki
-mo
Ň
liwosc wariantowania konstrukcji przy stosunkowo niewielkich kosztach
Wady:
-ograniczenia wartosci współczynnika wzmocnienia pr
ħ
dkosciowego (Kv =
20-100 l/s), spowodowane sko
ı
czon
Ģ
sztywnosci
Ģ
mechanicznych elementów
przenosz
Ģ
cych nap
ħ
d
-nieliniowosci w elementach mechanicznych ujawniaj
Ģ
ce podczas
wyst
ħ
powania luzu zwrotnego
-ograniczona trwałosc spwodowana zu
Ň
ywaniem si
ħ
elementów nap
ħ
du
-ograniczona pr
ħ
dkosc obrotowa sruby tocznej, powoduj
Ģ
ca koniecznosc
stosowania du
Ň
ych wartosci skoku gwintu przy du
Ň
ych pr
ħ
dkosciach posuwu
-nagrzewanie si
ħ
sruby i zwi
Ģ
zane z tym odkształcenia cieplne
31. Budowa modułu posuwowego z nap
ħ
dzan
Ģ
elektronakr
ħ
tk
Ģ
(schemat) oraz zalety i wady tego nap
ħ
du
W tym rozwi
Ģ
zaniu mamy nap
ħ
d posówu z nieobrotow
Ģ
srub
Ģ
i nakr
ħ
tk
Ģ
obrotow
Ģ
zintegrowan
Ģ
z serwosilnikiem nap
ħ
dowym.
Zalety:
-mniej elementów przenosz
Ģ
cych nap
ħ
d od silnika, nieobrotowa sruba nie ma
ło
Ň
ysk, w przeciwie
ı
stwie do dotychczasowych rozwi
Ģ
za
ı
-momenty bezwładnosci, które maj
Ģ
istotny wpływ na dynamiczne
własciwosci serwonap
ħ
du, s
Ģ
znacznie mniejsze ni
Ň
w konwencjonalnych
nap
ħ
dach
-nieruchome i sztywne zamocowanie sruby na obu ko
ı
cach oraz jej napi
ħ
cie
wst
ħ
pne umo
Ň
liwia uzyskanie bardzo du
Ň
ej sztywnosci skr
ħ
tnej; minimalna
sztywnosc (w srodku jej długosci) jest ok czterokrotnie wi
ħ
ksza ni
Ň
konwencjonalnej obracaj
Ģ
cej si
ħ
sruby, na popraw
ħ
sztywnosci skr
ħ
tnej
nap
ħ
du wpływa tak
Ň
e zmniejszenie liczby elementów mechanicznych
-mo
Ň
na uzyskac bez specjalnych trudnosci du
Ň
y (Kv = 100 l/s) współczynnik
wzmocnienia pr
ħ
dkosciowego
Wady:
-ograniczenia geometryczne wynikaj
Ģ
ce ze srednicy sruby tocznej
determinowanej wymagana sztywnosci
Ģ
osiow
Ģ
nap
ħ
du, srednica nakr
ħ
tki
musi by
ę
bowiem od 1.5 do 3 razy wi
ħ
ksza od srednicy sruby, co oznacza
du
Ň
y moment bezwładnosci wirnika silnika
-trudnosc z uzyskaniem du
Ň
ych wartosci przyspiesze
ı
dla zespołów
przesównych o relatywnie małej bezwładnosci w stosunku do du
Ň
ej
bezwładnosci wirnika silnika (to ogranizenie mo
Ň
na cz
ħ
sciowo omin
Ģ
c przez
optymalizacj
ħ
konstrukcji silnika i nakr
ħ
tki oraz stosowanie srub o du
Ň
ym
skoku gwintu)
32. Zalety i wady bezpo
Ļ
rednich nap
ħ
dów liniowych
Jest to rozwi
Ģ
zanie przyszłosciowe. S
Ģ
to nap
ħ
dy pr
Ģ
du stałego, pr
Ģ
du
przemiennego z silnikami asynchronicznymi i synchronicznymi oraz silniki
skokowe.
Zalety:
-bardzo du
Ň
a powtarzalnosc i dokładnosc pozycjonowania
-mo
Ň
liwosc uzyskania du
Ň
ych (v>100 m/min) pr
ħ
dkosci ruchu posównego i
przesównego
-du
Ň
a niezawodnosc (brak cz
ħĻ
ci zu
Ň
ywaj
Ģ
cych si
ħ
)
Wady:
-cz
ħ
sto zbyt du
Ň
a obj
ħ
tosc i du
Ň
a masa własna (niekorzystny stosunek masy
do siły nap
ħ
dowej)
-koniecznosc zastosowania obcego chłodzenia
-wra
Ň
liwosc na zmienne obci
ĢŇ
enia
-utrudnienia w zastosowaniu w osiach pionowych
-du
Ň
y koszt
33. Schemat blokowy tyrystorowego układu nap
ħ
dowego ze
sprz
ħŇ
eniem zwrotnym: pr
ħ
dko
Ļ
ciowym i pr
Ģ
dowym
38. Cechy charakterystyczne nap
ħ
dów liniowych z
trójfazowym silnikiem asynchronicznym i synchronicznym
Nap
ħ
dy liniowe z trójfazowym silnikiem asynchronicznym pr
Ģ
du
przemiennego maj
Ģ
nast
ħ
puj
Ģ
ce cechy charakterystyczne:
• siła posuwowa zale
Ň
y głównie od obci
ĢŇ
enia, co dla zmiennego obci
ĢŇ
enia
prowadzi do pulsacji,
• wskutek indukowania SEM nast
ħ
puje silne nagrzewanie si
ħ
statora,
• ka
Ň
dorazowo po wł
Ģ
czeniu silnika musi by
ę
sprawdzone poło
Ň
enie punktu
pocz
Ģ
tkowego w układzie współrz
ħ
dnych absolutnych,
• siła przyci
Ģ
gaj
Ģ
ca ruchomy prowadnik (cz
ħĻę
pierwotn
Ģ
) do nieruchomych
prowadnic działa tylko wtedy, gdy jest wł
Ģ
czone zasilanie,
• silniki asynchroniczne cechuje du
Ň
e zapotrzebowanie pr
Ģ
dowe wynikaj
Ģ
cej
z pr
Ģ
du magnesuj
Ģ
cego.
Nap
ħ
dy liniowe z trójfazowym silnikiem synchronicznym charakteryzuj
Ģ
si
ħ
tym,
Ň
e:
• stosunek siły poci
Ģ
gowej do masy silnika jest od 50 do 100% wi
ħ
kszy ni
Ň
dla asynchronicznych,
• nast
ħ
puje niewielkie nagrzewanie si
ħ
cz
ħĻ
ci wtórnej (statora silnika),
• po wył
Ģ
czeniu nap
ħ
du cały czas wyst
ħ
puje siła przyci
Ģ
gaj
Ģ
ca ruchomy
prowadnik (cz
ħĻę
pierwotn
Ģ
) do nieruchomych prowadnic,
• proste algorytmy, pełni
Ģ
ce funkcj
ħ
regulatora, wystarczaj
Ģ
do sterowania
prac
Ģ
silnika, dzi
ħ
ki czemu mo
Ň
liwe jest stosowanie wi
ħ
kszych cz
ħ
stotliwo
Ļ
ci
próbkowania.
39. Zalety i wady zastosowania nap
ħ
du posuwu silnikiem
liniowym zamiast silnika obrotowego i przekładni
Ļ
rubowej
Nap
ħ
d posuwu silnikiem liniowym - zamiast silnika obrotowego i przekładni
Ļ
rubowej - cechuje si
ħ
zaletami:
• znacznym zmniejszeniem bezwładno
Ļ
ci układu (brak
Ļ
ruby poci
Ģ
gowej i kół
pasowych), z czego wynika mo
Ň
liwo
Ļę
uzyskiwania znacznych przyspiesze
ı
,
• brakiem elementów po
Ļ
rednich (przekładni), co zwi
ħ
ksza sztywno
Ļę
maszyny,
• mo
Ň
liwo
Ļ
ci
Ģ
stosowania du
Ň
ych wzmocnie
ı
w p
ħ
tli regulacyjnej, co daje
dobr
Ģ
dokładno
Ļę
nad
ĢŇ
ania za danym konturem,
• brakiem ogranicze
ı
pr
ħ
dko
Ļ
ci i długo
Ļ
ci przesuwu, mo
Ň
liwo
Ļ
ci
Ģ
uzyskania
du
Ň
ych (v > 100 m/min) pr
ħ
dko
Ļ
ci ruchu posuwowego i przesuwowego,
• u
Ň
yciem jednego systemu pomiarowego (liniału) zarówno do sterowania
silnikiem, jak i do pomiaru współrz
ħ
dnych,
• wysok
Ģ
niezawodno
Ļ
ci
Ģ
(brak cz
ħĻ
ci zu
Ň
ywaj
Ģ
cych si
ħ
).
Liniowe nap
ħ
dy posuwu maj
Ģ
te
Ň
wady:
• ograniczona siła posuwu i cz
ħ
sto zbyt du
Ň
a obj
ħ
to
Ļę
i masa własna
(niekorzystny stosunek masy do siły nap
ħ
dowej),
• konieczno
Ļę
chłodzenia ciecz
Ģ
,
• brak samohamowno
Ļ
ci istotny zwłaszcza w przypadku pionowej osi,
• umiejscowienie
Ņ
ródła ciepła wewn
Ģ
trz obrabiarki,
• utrudniony monta
Ň
ze wzgl
ħ
du na trwałe magnesy.
40. Zasada działania silnika krokowego
Silniki skokowe, zwane tak
Ň
e silnikami krokowymi, s
Ģ
stosowane przede
wszystkim w tych przypadkach, gdzie obci
ĢŇ
enie jest stosunkowo niewielkie.
Silniki skokowe mog
Ģ
pracowa
ę
w otwartym układzie sterowania, bez
kontroli wykonanego poło
Ň
enia, poniewa
Ň
po ka
Ň
dym
impulsie steruj
Ģ
cym ich wirnik - dzi
ħ
ki specjalnej konstrukcji - wykonuje
obrót o
Ļ
ci
Ļ
le okre
Ļ
lony k
Ģ
t Warto
Ļę
tego k
Ģ
ta, odpowiadaj
Ģ
cego
pojedynczemu impulsowi steruj
Ģ
cemu, jest nazywana skokiem lub krokiem
silnika. Układ z silnikami skokowymi reaguje na seri
ħ
impulsów tak,
Ň
e
wykonywany ruch o dokładnie okre
Ļ
lonej liczbie skoków odpowiada
Ļ
ci
Ļ
le
liczbie impulsów. Na rysunku 3.26 przedstawiono zasad
ħ
działania silnika
PODSTAWOWE RODZAJE OBRABIAREK I ICH MO
ņ
LIWO
ĺ
CI
TECHNOLOGICZNE
43. Tokarki - typy, budowa, cechy charakterystyczne i
przeznaczenie technologiczne
Tokarki kopiarki
s
Ģ
przeznaczone do wykonywania powierzchni
obrotowych o zło
Ň
onych kształtach, które s
Ģ
odwzorowywane z zarysu
kopiału.
Tokarki uchwytowe
s
Ģ
przeznaczone do obróbki krótkich przedmiotów nie
wymagaj
Ģ
cych podparcia kłem konika. Przedmiot obrabiany jest mocowany
wył
Ģ
cznie w uchwycie. Typowe przedmioty obrabiane to tarcze, kr
ĢŇ
ki,
pier
Ļ
cienie, krótkie tuleje itp.
Tokarki karuzelowe
s
Ģ
przeznaczone do obróbki przedmiotów o du
Ň
ych
Ļ
rednicach. Maj
Ģ
pionowo usytuowane wrzeciono, którego ko
ı
cówk
Ģ
jest stół
obrotowy (obrót karuzelowy) z otworem centruj
Ģ
cym i rowkami teowymi do
umocowania ustawionych na jego powierzchni przedmiotów.
Tokarki tarczowe
s
Ģ
stosowane do obróbki przedmiotów o du
Ň
ej
Ļ
rednicy i
małej wysoko
Ļ
ci, takich jak: tarcze, obr
ħ
cze, koła pasowe lub zamachowe itp.
Przedmiot obrabiany jest zakładany zwykle za pomoc
Ģ
podno
Ļ
nika i
mocowany na du
Ň
ej tarczy (uchwycie), która jest wyposa
Ň
ona w cztery
niezale
Ň
nie nastawiane szcz
ħ
ki oraz ma specjalne rowki teowe do zakładania
indywidualnych zacisków i
Ļ
rub mocuj
Ģ
cych.
Tokarki rewolwerowe
s
Ģ
przeznaczone do obróbki przedmiotów
wymagaj
Ģ
cych u
Ň
ycia znacznej liczby narz
ħ
dzi (od kilku do kilkunastu). Jest
to mo
Ň
liwe dzi
ħ
ki zastosowaniu obrotowej głowicy rewolwerowej
umo
Ň
liwiaj
Ģ
cej zamocowanie narz
ħ
dzi w takiej kolejno
Ļ
ci, w jakiej maj
Ģ
by
ę
u
Ň
yte do realizacji poszczególnych zabiegów obróbkowych.
Automaty i półautomaty tokarskie
s
Ģ
obrabiarkami ogólnego przeznaczenia
stosowanymi wył
Ģ
cznie w produkcji seryjnej i masowej.
W automatach tokarskich
wszystkie ruchy i czynno
Ļ
ci zwi
Ģ
zane z obróbk
Ģ
okre
Ļ
lonej liczby jednakowych przedmiotów odbywaj
Ģ
si
ħ
samoczynnie, bez
udziału człowieka. Obróbka przebiega nieprzerwanie, w sposób ci
Ģ
gły, a
Ň
do
wyczerpania zapasu materiału wyj
Ļ
ciowego.
W półautomatach tokarskich
pełen cykl pracy przy obróbce jednego
przedmiotu jest wykonywany samoczynnie, wymaga jednak udziału
obsługuj
Ģ
cego do powtórzenia tego cyklu przy obróbce nast
ħ
pnego
przedmiotu (zdj
ħ
cie gotowej cz
ħĻ
ci, zało
Ň
enie w uchwycie nowego
przedmiotu, uruchomienie obrabiarki).
44. Wiertarki - typy, budowa, cechy charakterystyczne i
przeznaczenie technologiczne
Wiertarki rewolwerowe
– przeznaczone s
Ģ
do wykonywania operacji
skoncentrowanych (wiercenie, rozwiercanie, nawiercanie, pogł
ħ
bianie i
gwintowanie) za pomoc
Ģ
narz
ħ
dzi zamocowanych we wrzecionach głowicy
rewolwerowej; pracuj
Ģ
w trybie półautomatycznym
Wiertarki wielowrzecionowe
– maj
Ģ
od kilku do kilkudziesi
ħ
ciu
równocze
Ļ
nie pracuj
Ģ
cych wrzecion (8-36) uło
Ň
yskowanych w jednej głowicy
wielowrzecionowej; stosowane w produkcji
Ļ
rednioseryjnej (z przestawnymi
wrzecionami z teleskopowymi wałkami przegubowymi) lub wielkoseryjnej (z
wrzecionami o stałym rozstawieniu osi)
Wiertarki do gł
ħ
bokich otworów –
przeznaczone do wiercenia lub
powiercania otworów, których długo
Ļę
jest wielokrotnie wi
ħ
ksza od
Ļ
rednicy;
otwory s
Ģ
wiercone wiertłami lufowymi o
Ļ
rednicach od 3 do 60mm,
wiertłami BTA o
Ļ
rednicach od 12 do 300mm, wiertłami rurowymi
(trepanacyjnymi) o
Ļ
rednicach 60 – 500mm
45. Wytaczarko - frezarki - budowa, cechy
charakterystyczne i przeznaczenie technologiczne
Wytaczarki
– przeznaczone s
Ģ
do dokładnej obróbki otworów (IT 4 – 5) za
pomoc
Ģ
no
Ň
y do wytaczania; wymagana jest du
Ň
a dokładno
Ļę
rozstawienia
wytaczanych otworów (0.002 – 0.01mm)
Wytaczarko - frezarki
– przeznaczone do wytaczania otworów i frezowania
płaszczyzn, s
Ģ
stosowane w produkcji jednostkowej i małoseryjnej jako
podstawowe obrabiarki do obróbki korpusów, a z odpowiednim
oprzyrz
Ģ
dowaniem (skrzynka wytaczarska) w produkcji
Ļ
rednioseryjnej
46. Frezarki - typy, budowa, cechy charakterystyczne i
przeznaczenie technologiczne
Pod wzgl
ħ
dem rozpowszechnienia frezarki zajmuj
Ģ
drugie miejsce, po
tokarkach. Ze wzgl
ħ
du na przeznaczenie frezarki dziel
Ģ
si
ħ
na trzy grupy:
1) ogólnego przeznaczenia, umo
Ň
liwiaj
Ģ
ce obróbk
ħ
, ró
Ň
nych powierzchni na
ró
Ň
nych przedmiotach obrabianych,
2) specjalizowane, umo
Ň
liwiaj
Ģ
ce obróbk
ħ
okre
Ļ
lonych powierzchni na
ró
Ň
nych przedmiotach obrabianych,
3) specjalne, dostosowane do wykonywania okre
Ļ
lonych operacji na
wybranych przedmiotach obrabianych
Najbardziej rozpowszechnione s
Ģ
frezarki ogólnego przeznaczenia, które
podzieli
ę
mo
Ň
na na nast
ħ
puj
Ģ
ce odmiany:
1) stołowe,
2) wspornikowe (konsolowe),
3) bezwspornikowe (bezkonsolowe),
4) wzdłu
Ň
ne,
5) karuzelowe,
6) b
ħ
bnowe.
Frezarki stołowe
ustawiane s
Ģ
na stołach warsztatowych przeznaczone s
Ģ
do
wykonywania precyzyjnych prac (nastawianie wymiarów odbywa si
ħ
tu z
dokładno
Ļ
ci
Ģ
0,01 - 0,001 mm) na małych przedmiotach obrabianych. We
frezarkach stołowych nap
ħ
d ruchu głównego jest mechaniczny (od silnika
elektrycznego), a ruchów posuwowych - r
ħ
czny.
Frezarki wspornikowe
spotykane s
Ģ
w prawie ka
Ň
dym zakładzie
produkcyjnym przemysłu maszynowego. Frezarki te wyposa
Ň
one s
Ģ
w tak
zwany wspornik, (na którym usytuowany jest stół frezarki), który mo
Ň
e by
ę
przemieszczany pionowo po prowadnicach korpusu. Nap
ħ
d ruchów:
głównego i posuwowych, jest w tych frezarkach mechaniczny. Frezarki
wspornikowe budowane s
Ģ
jako: poziome i pionowe.
Frezarka wspornikowa pozioma
ma poziomo uło
Ň
yskowane wrzeciono.
Podczas obróbki narz
ħ
dzie zamocowane we wrzecionie bezpo
Ļ
rednio lub za
po
Ļ
rednictwem trzpienia frezarskiego - wykonuje ruch główny. Przedmiot
obrabiany mocowany jest na stole frezarki i wykonuje ruchy posuwowe oraz
nastawcze. Stół frezarski mo
Ň
e przemieszcza
ę
si
ħ
w nast
ħ
puj
Ģ
cych
kierunkach:
- poziomo wzdłu
Ň
frezarki (posuw wzdłu
Ň
ny),
- poziomo w poprzek obrabiarki (posuw poprzeczny),
- pionowo (nastawianie gł
ħ
boko
Ļ
ci skrawania).
Niektóre frezarki poziome, tak zwane uniwersalne, maj± stół wyposa
Ň
ony w
obrotnic
ħ
- przedmiot obrabiany mo
Ň
e wówczas przemieszcza
ę
si
ħ
pod k
Ģ
tem
w stosunku do osi wrzeciona.
Frezarki wspornikowe pionowe
budowane s
Ģ
jako:
- zwykłe (maj
Ģ
ce pionowo usytuowane wrzeciono),
- uniwersalne, umo
Ň
liwiaj
Ģ
ce nastawianie wrzeciona pod k
Ģ
tem, w stosunku
do płaszczyzn stołu.
Przedmiot obrabiany, zamocowany na stole frezarki pionowej, mo
Ň
e
przemieszcza
ę
si
ħ
w nast
ħ
puj
Ģ
cych kierunkach: poziomo - poprzecznie,
poziomo - wzdłu
Ň
nie, pionowo.
Frezarki bezwspornikowe
nazywane równie
Ň
produkcyjnymi lub lo
Ň
owymi,
przeznaczone s
Ģ
do obróbki du
Ň
ych i ci
ħŇ
kich przedmiotów. Frezarki te maj
Ģ
stół krzy
Ň
owy usytuowany na ło
Ň
u obrabiarki; sanie wzdłu
Ň
ne stołu mog
Ģ
si
ħ
przesuwa
ę
po prowadnicach ło
Ň
a, a sanie poprzeczne po prowadnicach
wykonanych na górnej powierzchni sani wzdłu
Ň
nych. Wrzeciennik frezarki
mo
Ň
e by
ę
przemieszczany pionowo, po prowadnicach wykonanych w
korpusie.
Frezarki wzdłu
Ň
ne
przeznaczone s
Ģ
do obróbki korpusów maszyn. Stół
frezarki mo
Ň
e si
ħ
przemieszcza
ę
wzdłu
Ň
nie po prowadnicach wykonanych na
ło
Ň
u. Narz
ħ
dzia mocowane s
Ģ
we wrzecionach wrzecienników górnych i
bocznych. Ka
Ň
dy z wrzecienników ma samodzielny nap
ħ
d ruchu głównego.
Wrzecienniki górne mog
Ģ
, by
ę
przesuwane po prowadnicach wykonanych w
belce - belka mo
Ň
e by
ę
przemieszczana pionowo po prowadnicach stojaków
Wrzecienniki boczne
mog
Ģ
si
ħ
przesuwa
ę
pionowo, po prowadnicach
wykonanych na stojakach. Ka
Ň
de z czterech wrzecion mo
Ň
e by
ę
przesuwane
w kierunku własnej osi.
Wrzecienniki mog
Ģ
by
ę
obracane w płaszczy
Ņ
nie pionowej, co umo
Ň
liwia
frezowanie powierzchni sko
Ļ
nych.
W przypadku
frezarek b
ħ
bnowych
, przedmioty obrabiane mocowane s
Ģ
na
b
ħ
bnie obracaj
Ģ
cym si
ħ
wokół poziomej osi. Frezarka wyposa
Ň
ona jest w
cztery wrzecienniki, które mog
Ģ
si
ħ
przesuwa
ę
pionowo, po prowadnicach
wykonanych w stojakach. Wrzecienniki mog
Ģ
przemieszcza
ę
si
ħ
równie
Ň
wzdłu
Ň
osi wrzecion. Ka
Ň
dy z wrzecienników ma indywidualny nap
ħ
d ruchu
głównego.
Do frezarek specjalizowanych
s
Ģ
zaliczane: frezarki-kopiarki, frezarki do
gwintów, frezarki do rowków wpustowych.
Jako
frezarki specjalne
s
Ģ
traktowane: frezarki narz
ħ
dziowe,
frezarki dla hutnictwa, frezarki dla kolejnictwa
47. Strugarki i dłutownice - budowa, cechy
charakterystyczne i przeznaczenie technologiczne
Dłutownice
– stosowane w produkcji jednostkowej do obróbki powierzchni
płaskich i walcowych (np. rowków wpustowych, przelotowych i
Ļ
lepych,
niepełnych powierzchni walcowych, krzywek itp.), które ze wzgl
ħ
du na
skomplikowany kształt i trudny dost
ħ
p narz
ħ
dzia nie mo
Ň
na wykona
ę
na
innych obrabiarkach.
Przeznaczenie
strugarek poprzecznych
– do obróbki cz
ħĻ
ci płaskich
poziomych, pionowych i sko
Ļ
nych lub krzywoliniowych (z zastosowaniem
urz
Ģ
dze
ı
kopiuj
Ģ
cych), w przedmiotach małych o niedu
Ň
ym ci
ħŇ
arze.
Stosowane głównie w produkcji jednostkowej.
Przeznaczenie
strugarek wzdłu
Ň
nych
– do obróbki długich powierzchni
płaskich o zarysie poprzecznym prostoliniowym lub łamanym przy
zachowaniu du
Ň
ej dokładno
Ļ
ci (płasko
Ļ
ci, prostoliniowo
Ļ
ci); stosowane w
produkcji jednostkowej i małoseryjnej do obróbki korpusów maszyn, płyt,
blach, listew itp.
Strugarki wzdłu
Ň
ne jednostojakowe
– przeznaczone do obróbki w
Ģ
skich i
szerokich wystaj
Ģ
cych poza gabaryt poprzeczny stołu.
Strugarki wzdłu
Ň
ne dwustojakowe -
do obróbki przedmiotów ci
ħŇ
kich ale
mieszcz
Ģ
cych si
ħ
mi
ħ
dzy stojakami.
48. Przeci
Ģ
garki - typy, budowa, cechy charakterystyczne i
przeznaczenie technologiczne
Przeznaczenie przeci
Ģ
garek – do obróbki wielkoseryjnej powierzchni
zewn
ħ
trznych i wewn
ħ
trznych.
Cechy charakterystyczne:
- du
Ň
a wydajno
Ļę
przy wysokiej dokładno
Ļ
ci obróbki,
- pionowe przeci
Ģ
garki s
Ģ
wydajniejsze i dokładniejsze,
- poziome przeci
Ģ
garki nadaj
Ģ
si
ħ
lepiej do automatyzacji,
Odmiany:
- prostoliniowe lub obrotowe,
- do powierzchni zew lub wew,
- pionowe lub poziome,
49. Przecinarki - typy, budowa, cechy charakterystyczne i
przeznaczenie technologiczne
Przeznaczenie przecinarek – przeznaczone do ci
ħ
cia (przecinania, odcinania,
wycinania) materiałów metalowych i tworzyw sztucznych głównie w
magazynach i przygotowalniach półfabrykatów dla wydziałów obróbki
mechanicznej i spawalni.
Przecinarki ramowe
– mało wydajne, ale stosowane w produkcji
jednostkowej i seryjnej.
Przecinarki ta
Ļ
mowe
– do przecinania materiałów pr
ħ
towych, rur i
kształtowników. S
Ģ
bardzo wydajne, lecz narz
ħ
dzie jest mało trwałe.
Przecinarki tarczowe –
przystosowane do pracy w cyklu
półautomatycznych. Mog
Ģ
by
ę
całkowicie zautomatyzowane.
50. Szlifierki - typy, budowa, cechy charakterystyczne i
przeznaczenie technologiczne
Szlifierki podobnie jak tokarki , dzielimy na nast
ħ
puj
Ģ
ce trzy grupy:
-Szlifierki ogólnego przeznaczenia,
-Szlifierki specjalizowane,
-Szlifierki specjalne.
Do szlifierek ogólnego zastosowania zalicza si
ħ
: szlifierki kłowe i bezkłowe
do wałków; szlifierki do otworów zwykłe, planetarne i bezkłowe; szlifierki do
płaszczyzn obwodowe i czołowe.
Do szlifierek specjalizowanych zalicza si
ħ
: szlifierki ta
Ļ
mowe, szlifierki
wygładzarki (honownice), szlifierki dogładzarki, szlifierki docieraczki
Do szlifierek specjalnych zalicza si
ħ
: szlifierki do walców, szlifierki do
zaworów i gniazd zaworowych, szlifierki do wałów korbowych, szlifierki-
ostrzałki.
Powszechnie znanymi i najcz
ħĻ
ciej spotykanymi w praktyce szlifierkami s
Ģ
szlifierki kłowe do wałków, szlifierki do płaszczyzn i szlifierki-ostrzaczki.
AUTOMATYZACJA PROCESÓW OBRÓBKI
51.
• sterowanie ruchami posuwowymi, które jest sterowaniem krzywkowym
mechanicznym, zderzakowym elektrycznym i hydraulicznym
(elektrohydraulicznym),
• nap
ħ
d ruchu posuwowego, który jest nap
ħ
dem krzywkowym mechanicznym
lub hydraulicznym,
• zautomatyzowanie czynno
Ļ
ci załadowczych i wyładowczych przedmiotu
obrabianego,
• praca w cyklu automatycznym,
• zautomatyzowanie czynno
Ļ
ci zmiany narz
ħ
dzi skrawaj
Ģ
cych, odpowiednio
do programu obróbki,
• zautomatyzowanie czynno
Ļ
ci zmiany parametrów kinematycznych,
odpowiednio do programu obróbki,
• sterowanie wszystkimi czynno
Ļ
ciami najcz
ħĻ
ciej w funkcji czasu, tzn. z
wykorzystaniem wału steruj
Ģ
cego.
57. Automat tokarski wzdłu
Ň
ny - budowa, cechy
charakterystyczne i działanie
Do charakterystycznych cech budowy i działania automatu wzdłu
Ň
nego
nale
Ň
y zaliczy
ę
nast
ħ
puj
Ģ
ce:
• ruch posuwowy wzdłu
Ň
ny wykonuje wrzeciennik wraz z przedmiotem
zaci
Ļ
ni
ħ
tym w uchwycie spr
ħŇ
ystym;
• ruch posuwowy poprzeczny wykonuj
Ģ
suporty poprzeczne (boczne, górne);
• ruch obrotowy główny wykonuje wrzeciono wraz z przedmiotem
zaci
Ļ
ni
ħ
tym w uchwycie spr
ħŇ
ystym;
• przedmiot (pr
ħ
t) zaci
Ļ
ni
ħ
ty w uchwycie spr
ħŇ
ystym wrzeciona jest podparty
dodatkowo w prowadniku, który znajduje si
ħ
w pobli
Ň
u suportów
poprzecznych; taka konstrukcja umo
Ň
liwia obróbk
ħ
pr
ħ
tów długich o małej
Ļ
rednicy, poniewa
Ň
miejsca wyst
ħ
powania sił skrawania znajduj
Ģ
si
ħ
w
pobli
Ň
u prowadnika pr
ħ
ta i tym samym pr
ħ
t, pomimo znacznej długo
Ļ
ci, jest
poddany stosunkowo małemu momentowi zginaj
Ģ
cemu od sił skrawania;
• powierzchni
ħ
walcow
Ģ
uzyskuje si
ħ
wówczas, gdy posuw poprzeczny jest
równy zeru, natomiast je
Ň
eli posuw poprzeczny jest ró
Ň
ny od zera, to
otrzymuje si
ħ
powierzchni
ħ
obrotowo-symetryczn
Ģ
, np. powierzchni
ħ
sto
Ň
kow
Ģ
;
• obrabiarka jest wyposa
Ň
ona w trzywrzecionow
Ģ
, przechyln
Ģ
głowic
ħ
,
przeznaczon
Ģ
do wiercenia, gwintowania i ograniczania długo
Ļ
ci
wysuwaj
Ģ
cego si
ħ
pr
ħ
ta;
• wszystkie ruchy i czynno
Ļ
ci wykonywane w czasie pracy obrabiarki s
Ģ
sterowane i nap
ħ
dzane przez krzywki steruj
Ģ
ce, znajduj
Ģ
ce si
ħ
na głównym
wale steruj
Ģ
cym
58. Automat tokarski poprzeczny - budowa, cechy
charakterystyczne i działanie
Do charakterystycznych cech budowy i działania automatu poprzecznego
nale
Ň
y zaliczy
ę
nast
ħ
puj
Ģ
ce:
• materiałem wyj
Ļ
ciowym jest najcz
ħĻ
ciej pr
ħ
t (okr
Ģ
gły, wielok
Ģ
tny)
mocowany w uchwycie spr
ħŇ
ystym;
• ruch główny wykonuje przedmiot wraz z wrzecionem, przy czym
wrzeciennik, w przeciwie
ı
stwie do automatu wzdłu
Ň
nego, jest nieruchomy;
• pr
ħ
dko
Ļę
obrotowa wrzeciona jest podczas cyklu roboczego niezmienna
(pr
ħ
dko
Ļę
obrotow
Ģ
wrzeciona mo
Ň
na zmienia
ę
tylko przy wył
Ģ
czonym
automacie);
• automat jest wyposa
Ň
ony w suporty poprzeczne (górny, dolny, tylny) oraz w
suporty krzy
Ň
owe, przy czym suporty poprzeczne s
Ģ
konstrukcyjnie
przygotowane tylko do ruchu poprzecznego, a suporty krzy
Ň
owe zarówno do
ruchu wzdłu
Ň
nego, jak i poprzecznego; wiele zabiegów normalnie
wykonywanych toczeniem wzdłu
Ň
nym wykonuje si
ħ
toczeniem poprzecznym
no
Ň
ami kształtowymi;
• do realizacji operacji wiercenia i gwintowania słu
Ň
y trzywrzecionowa,
przechylna głowica;
• do realizacji wszystkich ruchów i czynno
Ļ
ci słu
Ň
y główny wał steruj
Ģ
cy z
krzywkami nap
ħ
dowo-steruj
Ģ
cymi; jeden obrót wału jest równoznaczny z
wykonaniem jednego przedmiotu.
59. Automat tokarski rewolwerowy - budowa, cechy
charakterystyczne i działanie
- Ruchy robocze (posuwowe) kształtuj
Ģ
ce wykonuj
Ģ
zarówno głowica
rewolwerowa (tylko posuw wzdłu
Ň
ny), jak i suporty narz
ħ
dziowe
- Wielopoło
Ň
eniowa głowica rewolwerowa pionowa jest wyposa
Ň
ona w
mechanizm krzy
Ň
a malta
ı
skiego KM, który zapewnia dostatecznie dokładny
ruch podziałowy głowicy
- Automat rewolwerowy ATA-40 jest przykładem sterowania mechanicznego
z pomocniczym wałem steruj
Ģ
cym
- Automat ma dwa wały steruj
Ģ
ce: główny WS i pomocniczy PWS. Na
głównym wale steruj
Ģ
cym WS s
Ģ
umieszczone przede wszystkim te krzywki
nap
ħ
dowosteruj
Ģ
ce, które decyduj
Ģ
o kształcie wykonywanego przedmiotu
- Krzywki te podlegaj
Ģ
wymianie wraz ze zmian
Ģ
przedmiotu obrabianego.
Na pomocniczym wale steruj
Ģ
cym s
Ģ
umieszczone b
ħ
bny steruj
Ģ
ce T1, T2,
T3}, które inicjuj
Ģ
pocz
Ģ
tek i koniec okre
Ļ
lonych, powtarzalnych czynno
Ļ
ci,
takich jak:
• zwalnianie i zaciskanie pr
ħ
ta we wrzecionie (b
ħ
ben T1),
• przeł
Ģ
czanie sprz
ħ
gieł S3 i S4 w celu zmiany pr
ħ
dko
Ļ
ci i kierunku
wirowania wrzeciona (b
ħ
ben T2),
• obrót głowicy rewolwerowej (b
ħ
ben T3).
Sterowanie powtarzalnymi czynno
Ļ
ciami jest realizowane w taki sposób,
Ň
e
przestawne zderzaki na b
ħ
bnach T1, T2, T3 za po
Ļ
rednictwem d
Ņ
wigni
steruj
Ģ
cych wł
Ģ
czaj
Ģ
i rozł
Ģ
czaj
Ģ
sprz
ħ
gła
60. Automat tokarski wielowrzecionowy - budowa, cechy
charakterystyczne i działanie
Do cech charakterystycznych automatu wielowrzecionowego nale
Ň
y zaliczy
ę
obecno
Ļę
nast
ħ
puj
Ģ
cych zespołów i elementów:
• b
ħ
bna wrzecionowego z uło
Ň
yskowanymi wrzecionami przedmiotów;
wykonuj
Ģ
cymi ruch obrotowy główny - b
ħ
ben wrzecionowy wykonuje
okresowy ruch podziałowy,
• suportów poprzecznych, przy czym liczba suportów poprzecznych mo
Ň
e
odpowiada
ę
liczbie wrzecion przedmiotowych lub by
ę
od niej mniejsza,
• jednego centralnego suportu wzdłu
Ň
nego współosiowego z b
ħ
bnem
wrzecionowym (suport ten, o przekroju wieloboku foremnego, wykonuje ruch
posuwowy wzdłu
Ň
ny),
• suportów do toczenia wzdłu
Ň
nego zamocowanych na stałe do suportu
centralnego (suporty te s
Ģ
wyposa
Ň
one w imaki z narz
ħ
dziami do toczenia
wzdłu
Ň
nego),
• wrzecienników do wiercenia i gwintowania, które s
Ģ
wyposa
Ň
one w
nap
ħ
dzane obrotowe narz
ħ
dzia (wiertła, gwintowniki) i osadzone na suporcie
centralnym (maj
Ģ
one mo
Ň
liwo
Ļę
ruchu posuwowego wzgl
ħ
dem ruchomego
suportu centralnego),
• centralnego wału nap
ħ
dowego, który nap
ħ
dza wszystkie wrzeciona
przedmiotowe, wrzeciona wierc
Ģ
ce i gwintuj
Ģ
ce, jak równie
Ň
główny wał
steruj
Ģ
cy,
• wału steruj
Ģ
cego wraz z krzywkami steruj
Ģ
co-nap
ħ
dowymi – wszystkie
ruchy posuwowe i pomocnicze (podziałowe) s
Ģ
nap
ħ
dzane od wału
steruj
Ģ
cego.
Kierunki rozwoju automatyzacji procesów obróbki
skrawaniem
Pierwszy
(w sensie najwcze
Ļ
niejszego stosowania) dotyczy produkcji du
Ň
ej
(masowej, wielkoseryjnej) i ma na celu wprowadzenie kompleksowej
automatyzacji poprzez stosowanie obrabiarek specjalnych lub zespołowych,
składaj
Ģ
cych si
ħ
w znacznej mierze zunifikowanych lub znormalizowanych
zespołów.
Drugi
– dotyczy przede wszystkim produkcji
Ļ
rednioseryjnej i polega na
tworzeniu gniazd i linii obróbkowych z obrabiarek istniej
Ģ
cych przez
zsynchronizowanie jej pracy i powi
Ģ
zanie specjalnymi urz
Ģ
dzeniami
transportowymi (transport przedmiotów obrabianych).
Trzeci
– automatyzacja polega na wykorzystaniu nowych typów obrabiarek
ogólnego przeznaczenia, których konstrukcja jest ju
Ň
przygotowana zarówno
do samodzielnej pracy jak i do wbudowania w automatyczne linie
obrabiarkowe.
52. Czynniki wpływaj
Ģ
ce na celowo
Ļę
automatyzacji
procesów obróbki skrawaniem
- długo
Ļę
czasów jednostkowych – tam gdzie koszty osobowe oraz ceny
powierzchni produkcyjnych s
Ģ
wysokie a ceny urz
Ģ
dze
ı
automatyzuj
Ģ
cych s
Ģ
niskie, to długie czasy jednostkowe sprzyjaj
Ģ
automatyzacji (operator mo
Ň
e
obsługiwa
ę
kilka obrabiarek) pod warunkiem max wykorzystania parku
maszynowego.
- wielowarsztatowo
Ļę
– wielowarsztatowo
Ļę
przypadku tego rodzaju
produkcji, dotycz
Ģ
cej cz
ħĻ
ci na ogół małych, o krótkim czasie jednostkowym,
praca na kilku obrabiarkach bez automatyzacji nie jest mo
Ň
liwa; skrócenie
czasu mi
ħ
dzy zako
ı
czeniem obróbki jednego przedmiotu a zało
Ň
eniem
nowego mo
Ň
e by
ę
powa
Ň
nym
Ņ
ródłem oszcz
ħ
dno
Ļ
ci.
- łatwo
Ļę
przezbrojenia – jest ona warunkiem, w produkcji małoseryjnej,
istotnie wpływaj
Ģ
cym na opłacalno
Ļę
automatyzacji; dotyczy to zwłaszcza
łatwo
Ļ
ci i szybko
Ļ
ci przezbrajania urz
Ģ
dze
ı
manipulacyjnych zwi
Ģ
zanych ze
zmian
Ģ
typu przedmiotu obrabianego.
53. Cel procesów wyposa
Ň
ania konwencjonalnych
obrabiarek w dodatkowe urz
Ģ
dzenia (dla produkcji
Ļ
rednioseryjnej)
- zwi
ħ
kszenie wydajno
Ļ
ci obróbki przez skrócenie czasów pomocniczych np.
czasu wymiany przedmiotów dzi
ħ
ki zastosowania zdalnie sterowanego
uchwytu przedmiotowego,
- uwolnienie operatora od uci
ĢŇ
liwej obsługi, zwłaszcza w zakresie wymiany
przedmiotów i narz
ħ
dzi np. przez zastosowanie manipulatorów,
- zwi
ħ
kszenie dokładno
Ļ
ci obróbki (np. powtarzalno
Ļę
wymiarów) przez
powtarzalne, jednoznaczne mocowanie przedmiotów i pozycjonowanie
narz
ħ
dzi (zmniejszenie wpływów niewła
Ļ
ciwej obsługi),
- wprowadzenie obsługi wielostanowiskowej,
- tworzenie zautomatyzowanych gniazd a nawet linii,
54.
Rodzaje automatyzowanych czynno
Ļ
ci dla ró
Ň
nych grup
obrabiarek
Na podstawie dotychczasowych do
Ļ
wiadcze
ı
zwi
Ģ
zanych z automatyzacj
Ģ
obrabiarek konwencjonalnych mo
Ň
na wyodr
ħ
bni
ę
nast
ħ
puj
Ģ
ce, najcz
ħĻ
ciej
automatyzowane grupy obrabiarek:
• wiertarki i gwinciarki, gdzie istotnymi zagadnieniami s
Ģ
: zmiana kierunku
ruchu, ruchy podziałowe, orientowanie przedmiotu obrabianego;
• tokarki (zwłaszcza rewolwerówki i kopiarki), gdzie istotne s
Ģ
ruchy szybkie,
pozycjonowanie narz
ħ
dzia, orientowanie przedmiotu;
• frezarki, gdzie najwa
Ň
niejsze jest mocowanie i orientowanie przedmiotu
obrabianego, jak równie
Ň
sterowanie cyklem obróbki;
• szlifierki, gdzie niezwykle istotne s
Ģ
ruchy szybkie, pozycjonowanie
narz
ħ
dzia, mocowanie przedmiotu;
• przecinarki
Ļ
cierne i piły, gdzie zagadnieniem podstawowym jest podawanie
materiałui jego mocowanie
55.
Automatyzacja czynno
Ļ
ci zwi
Ģ
zanych z przedmiotem
obrabianym
Czynno
Ļ
ci pomocnicze zwi
Ģ
zane z przedmiotem obrabianym s
Ģ
szczególnie
pracochłonne w odniesieniu do frezarek, a tak
Ň
e wiertarek. Automatyzacja
tych czynno
Ļ
ci polega na tym,
Ň
e:
• przy automatyzacji czynno
Ļ
ci mocowania i odmocowania przedmiotu
obrabianego stosuje si
ħ
siłowniki pneumatyczne (uchwyty tokarskie
neumatyczne, rzadziej hydrauliczne lub elektryczne), zdalnie sterowane,
• do automatyzacji ruchów przestawczych przedmiotów obrabianych w strefie
skrawania (ruchy wykonywane pomi
ħ
dzy kolejnymi zabiegami) stosuje si
ħ
stoły podziałowe, obrotowe i liniowe, podzielnice z nap
ħ
dem
pneumatycznym, hydraulicznym lub elektrycznym,
• przy automatyzacji czynno
Ļ
ci zwi
Ģ
zanych z orientowaniem, gromadzeniem i
wydawaniem przedmiotów obrabianych stosuje si
ħ
podajniki wibracyjne
elektromagnetyczne, magazynki-przeno
Ļ
niki półwyrobów z urz
Ģ
dzeniami
wydaj
Ģ
cymi z nap
ħ
dem pneumatycznym, hydraulicznym, elektrycznym,
• do automatyzacji czynno
Ļ
ci zwi
Ģ
zanych z podawaniem przedmiotu
obrabianego do uchwytu, a po zako
ı
czeniu obróbki z wyj
ħ
ciem przedmiotu z
uchwytu i umieszczeniem go poza obrabiark
Ģ
, stosuje si
ħ
specjalne
urz
Ģ
dzenia załadowczo-rozładowcze, a tak
Ň
e coraz cz
ħĻ
ciej roboty
przemysłowe
56. Cechy automatu (półautomatu) tokarskiego
odró
Ň
niaj
Ģ
ce go od tradycyjnej tokarki
Od tradycyjnej tokarki automat (półautomat) tokarski ró
Ň
ni przede
wszystkim:
61. Obrabiarki zespołowe - definicja i cechy
charakterystyczne
Obrabiarki zespołowe, zwane tak
Ň
e agregatowymi, to obrabiarki specjalne,
zbudowane ze znormalizowanych zespołów i uzupełnione zespołami
specjalnymi, dostosowane do obróbki jednakowych lub technologicznie
podobnych przedmiotów obrabianych [17]. Obrabiarki zespołowe nie musz
Ģ
by
ę
obrabiarkami automatycznymi, jednak
Ň
e zalicza
si
ħ
je do obrabiarek specjalnych, które rzadko buduje si
ħ
jako
nieautomatyczne. Tak wi
ħ
c w praktyce b
ħ
d
Ģ
to obrabiarki najcz
ħĻ
ciej
półautomatyczne ze sterowaniem w funkcji drogi. Mo
Ň
na poda
ę
nast
ħ
puj
Ģ
ce
ekonomiczno-techniczne przyczyny budowy obrabiarek
zespołowych:
• wysoki koszt budowy klasycznych obrabiarek specjalnych,
• długi czas wykonania (wyprodukowania) klasycznej obrabiarki specjalnej,
• mo
Ň
liwo
Ļę
kształtowania dowolnych konstrukcji stosownie do potrzeb,
• mo
Ň
liwo
Ļę
ł
Ģ
czenia kilku ró
Ň
nych operacji, np.: wiercenia i frezowania, na
jednej obrabiarce zespołowej (w miejsce dwóch klasycznych obrabiarek
specjalnych: wiertarki i frezarki).
Cech
Ģ
działania obrabiarki zespołowej jest rytmiczno
Ļę
(cykliczno
Ļę
) pracy.
Czas wykonania jednego cyklu nazywa si
ħ
taktem obrabiarki zespołowej T.
Rozró
Ň
nia si
ħ
nast
ħ
puj
Ģ
ce takty obrabiarki zespołowej:
1. takt konstrukcyjny lub techniczny
Tk
, czyli czas od zamocowania
przedmiotu obrabianego na obrabiarce do odmocowania i zdj
ħ
cia
wykonanego na gotowo przedmiotu;
2. takt technologiczny planowany
Tt
, który uwzgl
ħ
dnia współczynnik
rzeczywistego wykorzystania obrabiarki.
62. Linie obrabiarkowe - definicja i cechy charakterystyczne
Lini
Ģ
obrabiarkow
Ģ
nazywa si
ħ
zestaw stanowisk obróbkowych, którymi
mog
Ģ
by
ę
:
• obrabiarki uniwersalne,
• obrabiarki zespołowe,
• jednostki obróbkowe,
• automaty i półautomaty,
w kolejno
Ļ
ci umo
Ň
liwiaj
Ģ
cej realizowanie procesu technologicznego. Cech
Ģ
charakterystyczn
Ģ
linii obrabiarkowej jest to,
Ň
e oprócz obrabiarek
specjalnych, urz
Ģ
dze
ı
podaj
Ģ
coodbieraj
Ģ
cych przedmioty obrabiane,
urz
Ģ
dze
ı
usuwaj
Ģ
cych wióry, w jej skład wchodz
Ģ
podajniki i przeno
Ļ
niki
przedmiotów obrabianych stanowi
Ģ
ce tzw. drog
ħ
transportow
Ģ
oraz zasobniki.
Linie obrabiarkowe nale
ŇĢ
do najcz
ħĻ
ciej automatyzowanych
Ļ
rodków
wytwórczych. Wynika to z ich zasadniczego przeznaczenia, jakim jest
zastosowanie w produkcji wielkoseryjnej i masowej. Automatyzacja takiej
produkcji jest stosunkowo prosta i ekonomicznie opłacalna. W zale
Ň
no
Ļ
ci od
stopnia powi
Ģ
zania obrabiarek z transportem przedmiotów obrabianych
rozró
Ň
nia si
ħ
dwa rodzaje linii:
1. Linia powi
Ģ
zana w sposób sztywny. Linia nie jest wyposa
Ň
ona w
mi
ħ
dzystanowiskowe urz
Ģ
dzenia zasobnikowe dla przedmiotów obrabianych.
Wówczas takt pracy obrabiarek w linii jest równy taktowi pracy linii.
2. Linia powi
Ģ
zana w sposób elastyczny, z wyposa
Ň
eniem jej w
mi
ħ
dzystanowiskowe zasobniki przedmiotów obrabianych, wyrównuj
Ģ
ce
ró
Ň
n
Ģ
wydajno
Ļę
obrabiarek w linii. Takt pracy takiej linii mo
Ň
e by
ę
inny ni
Ň
takt pracy obrabiarek. Koncepcje linii obrabiarkowych zmieniały si
ħ
w czasie.
Pierwsze linie były budowane z obrabiarek ogólnego przeznaczenia, o du
Ň
ej
uniwersalno
Ļ
ci. Prowadziło to do niewykorzystywania mo
Ň
liwo
Ļ
ci
eksploatacyjnych poszczególnych obrabiarek. Nast
ħ
pnie pojawiła si
ħ
tendencja do budowy obrabiarek specjalnych jednooperacyjnych, jako
podstawowych elementów linii. Taka koncepcja prowadzi do nadmiernego
rozproszenia procesu technologicznego i daje w efekcie lini
ħ
o du
Ň
ej liczbie
stanowisk, zajmuj
Ģ
c
Ģ
znaczn
Ģ
powierzchni
ħ
produkcyjn
Ģ
, trudno
automatyzowaln
Ģ
ze wzgl
ħ
du na du
ŇĢ
liczb
ħ
urz
Ģ
dze
ı
automatyki. Poniewa
Ň
najwa
Ň
niejsz
Ģ
cech
Ģ
linii obrabiarkowej jest jej niezawodno
Ļę
w długim
okresie eksploatacji, a nadmierna liczba stanowisk nie sprzyja zwi
ħ
kszaniu
niezawodno
Ļ
ci, pojawiła si
ħ
tendencja do grupowania operacji z
wykorzystaniem obrabiarek wielooperacyjnych, wielostronnych, czyli
obrabiarek zespołowych. Współczesne linie obrabiarkowe składaj
Ģ
si
ħ
z
obrabiarek zespołowych uzupełnionych obrabiarkami specjalnymi.
Automatyzowanie produkcji przez stosowanie linii obrabiarkowych ma
nast
ħ
puj
Ģ
ce zalety:
• zmniejszenie powierzchni produkcyjnej,
• zmniejszenie kosztów produkcji (kosztu jednostkowego) oraz zwi
ħ
kszenie
wydajno
Ļ
ci,
• poprawa ci
Ģ
gło
Ļ
ci i rytmiczno
Ļ
ci produkcji,
• zwi
ħ
kszenie dokładno
Ļ
ci i jednolito
Ļ
ci wyrobów,
• poprawa warunków pracy i bhp.
PODSTAWY STEROWANIA OBRABIAREK
63. Elementarne funkcje sterowania realizowane przez
układy sterowania
• wł
Ģ
czanie i wył
Ģ
czanie silników nap
ħ
dowych,
• wł
Ģ
czanie i wył
Ģ
czanie ruchów głównych, przestawczych
i pomocniczych, a tak
Ň
e sterowanie ich przebiegiem (kie-
runkiem, pr
ħ
dko
Ļ
ci
Ģ
),
• nastawianie i kontrolowanie przemieszcze
ı
wykonywa-
nych przez zespoły robocze,
• nastawianie i kontrola dopuszczalnych obci
ĢŇ
e
ı
,
• podawanie, mocowanie i wymiana przedmiotów obrabia-
nych, a tak
Ň
e narz
ħ
dzi i oprzyrz
Ģ
dowania,
• nadzorowanie przebiegu pracy maszyny.
64. Klasyfikacje automatycznych układów sterowania
1. ze wzgl
ħ
du na opis matematyczny:
• liniowe,
• nieliniowe.
2. ze wzgl
ħ
du na przebieg sygnałów steruj
Ģ
cych:
• analogowe (ci
Ģ
głe),
• impulsowe.
3. ze wzgl
ħ
du na natur
ħ
fizyczn
Ģ
sygnałów:
• mechaniczne,
• elektryczne,
• hydrauliczne,
• pneumatyczne,
• kombinowane.
4. Ze wzgl
ħ
du na typ zadania sterowania :
• sterowania programowego (wiod
Ģ
cy dla obrabiarek i ma-
szyn technologicznych),
• regulacji stałowarto
Ļ
ciowej,
• regulacji nad
ĢŇ
nej,
• regulacji ekstremalnej.
5. ze wzgl
ħ
du na zmienn
Ģ
, w funkcji której nast
ħ
puje
sterowanie:
• sterowanie w funkcji czasu,
• sterowanie w funkcji drogi,
• sterowanie w funkcji wymiarów przedmiotu obrabianego.
65. Klasyfikacja układów sterowania obrabiarek
1. ze wzgl
ħ
du na opis matematyczny:
• liniowe,
• nieliniowe.
2. ze wzgl
ħ
du na przebieg sygnałów steruj
Ģ
cych:
• analogowe (ci
Ģ
głe),
• impulsowe.
3. ze wzgl
ħ
du na natur
ħ
fizyczn
Ģ
sygnałów:
• mechaniczne,
• elektryczne,
• hydrauliczne,
• pneumatyczne,
• kombinowane.
4. Ze wzgl
ħ
du na typ zadania sterowania :
• sterowania programowego (wiod
Ģ
cy dla obrabiarek i ma-
szyn technologicznych),
• regulacji stałowarto
Ļ
ciowej,
• regulacji nad
ĢŇ
nej,
• regulacji ekstremalnej.
5. ze wzgl
ħ
du na zmienn
Ģ
, w funkcji której nast
ħ
puje
sterowanie:
• sterowanie w funkcji czasu,
• sterowanie w funkcji drogi,
• sterowanie w funkcji wymiarów przedmiotu obrabianego.
66. Podział sterowa
ı
logicznych wg kryterium
programowalno
Ļ
ci
a)z programowaniem mechanicznym:programowanie na szybko(polaczenie
przewodowe), przeprogramowywalne(polaczenie z wymiennymi wtykami)
b)z programowaniem komputerowym: swobodnie programowalne(ram), z
wymiennym oprogramowaniem(rom, eprom)
67.
71.
Cel wprowadzenia elastycznych systemów wytwórczych i
ich definicja
Definicja:
elastyczny system wytwórczy ESW
definiuje si
ħ
jako zbiór
zautomatyzowanych elastycznych jednostek wytwórczych (obrabiarek oraz
innych maszyn i urz
Ģ
dze
ı
technologicznych), pozwalaj
Ģ
cych na stosowanie
ró
Ň
nych technik wytwarzania (obróbka skrawaniem, obróbka plastyczna,
obróbka cieplna, powlekanie powierzchni itp.), poł
Ģ
czonych ze sob
Ģ
automatycznymi urz
Ģ
dzeniami transportowymi, zapewniaj
Ģ
cy elastyczn
Ģ
automatyzacj
ħ
wytwarzania przedmiotów
Cele:
• przesuwanie czasu przezbrajania obrabiarki do czasu głównego, realizacja
przezbrajania
p
odczas przebiegu obróbki,
• redukcja czasów oczekiwania obrabiarki (np. na wykonanie okre
Ļ
lonych
czynno
Ļ
ci takich jak
z
miana narz
ħ
dzi itp.)
• redukcja postojów awaryjnych,
• zmiana programu obróbki bez przerywania pracy,
• automatyzacja zarz
Ģ
dzania narz
ħ
dziami i ich dostarczania do obrabiarki,
• automatyzacja wprowadzania narz
ħ
dziowych danych korekcyjnych z
urz
Ģ
dze
ı
do ustawiania narz
ħ
dzi do sterowania CNC obrabiarki.
• szybkie zmiany produkcji i reagowanie na
Ň
yczenia klienta
• praca bez nadzoru w godzinach nocnych i dniach wolnych,
• praca w czasie regulaminowych przerw,
• minimalizacja personelu nadzoruj
Ģ
cego w czasie trzeciej zmiany.
Istot
Ģ
tych systemów jest u
Ň
ycie istniej
Ģ
cych, sterowanych numerycznie i
zautomatyzowanych urz
Ģ
dze
ı
w taki sposób, by zapewni
ę
popraw
ħ
ekonomicznej opłacalno
Ļ
ci produkcji
Ļ
rednio i małoseryjnej.
72.
Warunki poprawno
Ļ
ci pracy elastycznych systemów
wytwórczych
-ospowiedni zapas przedmiotow obrabianych i narzedzi;
-zautomatyzowany transport przedmiotow obrabianych;
-zautomatyzowane zaopatrywanie obrabiarek w narz
ħ
dzia;
-automatyczne odprowadzanie wiorow;
-automatyczne mycie przedmiotow;’
-zautomatyzowana kontrola przedmiotow obrabianych na obrarce lub
specjalnych stanowiskach
- scentralizowane systemy nadzoru i diagnostyki
73.
Zalety i wady sterowania logicznego PLC
Zalety:
• niezale
Ň
no
Ļę
budowy i poł
Ģ
cze
ı
sprz
ħ
towych od oprogramowania
(ten sam program mo
Ň
e zosta
ę
zainstalowany na ró
Ň
nym sprz
ħ
cie);
• znacznie krótszy czas monta
Ň
u i uruchomienia nowego programu
steruj
Ģ
cego (wa
Ň
ne gdy sterowanie zawiera funkcje diagnostyczne);
• szybka i prosta korekcja (wprowadzanie poprawek) istniej
Ģ
cego
programu (istotne na etapie uruchamiania lub zmiany programu);
• mo
Ň
liwo
Ļę
automatycznego dokumentowania (gromadzenia)
i powielania (kopiowania) programów;
• du
Ň
a niezawodno
Ļę
działania (sterowanie i programy nie ulegaj
Ģ
zu
Ň
ywaniu si
ħ
);
• prosta i szybka instalacja oraz niewielkie wymiary gabarytowe.
Wady:
• Znaczne powi
ħ
kszenie kosztu wdro
Ň
enia programu (o programator);
• brak uniwersalno
Ļ
ci programatorów (utrudnia prace uruchomieniowe,
gdy w eksploatacji jest du
Ň
o ró
Ň
nych systemów PLC).
68. Zasady oznaczania osi współrz
ħ
dnych i kierunków
ruchów zespołów roboczych obrabiarek
• Podstawowy układ osi współrz
ħ
dnych obrabiarki jest układem prostok
Ģ
tnym
prawoskr
ħ
tnym, odniesionym do przedmiotu zamocowanego na obrabiarce.
Osie współ- rz
ħ
dnych układu podstawowego s
Ģ
równoległe do głównych
prowadnic obrabiarki.
• Za dodatni zwrot ruchu zespołu roboczego obrabiarki ustala si
ħ
zwrot ruchu
narz
ħ
dzia od przedmiotu obrabia- nego, tzn. ruch zespołu sterowanego w tym
kierunku powoduje powi
ħ
kszanie wymiaru przedmiotu obrabianego.
• Osie układu podstawowego oznacza si
ħ
du
Ň
ymi literami X, Y, Z. Ruchy
obrotowe dookoła osi równoległych do osi
X, Y, Z oznacza, si
ħ
odpowiednio literami A, B, C. Dodatnie zwroty tych
ruchów przyjmuje si
ħ
zgodnie z obrotem
Ļ
ruby prawoskr
ħ
tnej
przemieszczaj
Ģ
cej si
ħ
w kierunkach +X, +Y, +Z
Zasady oznaczania osi współrz
ħ
dnych i kierunków
ruchów zespołów roboczych obrabiarek (2)
• Je
Ň
eli w obrabiarce oprócz zespołów sterowanych w osiach X, Y, Z
wyst
ħ
puj
Ģ
inne zespoły wykonuj
Ģ
ce przemieszczenia równoległe do osi
układu podstawowego, to osie tych ruchów s
Ģ
oznaczane literami
odpowiednio U,V,W. Dodatkowe ruchy obrotowe powinny by
ę
oznaczane
literami D, E.
• Gdy wyst
ħ
puje potrzeba przedstawienia ruchów zespołów obrabiarki
zwi
Ģ
zanych z przedmiotem obrabianym w odniesieniu do stałego narz
ħ
dzia,
wówczas osie tych ruchów powinny by
ę
oznaczane literami zgodnymi z
układem podstawowym ze znaczkiem „prim": X', Y', Z', A', B', C‘.
• Poło
Ň
enie osi Z pokrywa si
ħ
z osi
Ģ
wrzeciona głównego (np. w tokar- kach,
wiertarkach, frezarkach, centrach obróbkowych) lub jest pro- stopadłe do
płaszczyzny mocowania przedmiotu obrabianego (np. w strugarkach). O
Ļ
X
powinna by
ę
poło
Ň
ona poziomo, równolegle do płaszczyzny mocowania
przedmiotu obrabianego. O
Ļ
X jest osi
Ģ
podstawow
Ģ
w płaszczy
Ņ
nie
ustawienia przedmiotu obrabianego lub narz
ħ
dzia. Poło
Ň
enie osi Y wynika z
okre
Ļ
lenia układu współrz
ħ
dnych jako prostok
Ģ
tnego i prawoskr
ħ
tnego
69. Rodzaje interpolacji realizowane przez obrabiarki
sterowane numerycznie
Zadane w programie warto
Ļ
ci przemieszcze
ı
s
Ģ
wykorzystywane do
realizowania ruchów przez nap
ħ
dy posuwu w ste- rowanych osiach
obrabiarki. W numerycznym sterowaniu
kształtowym s
Ģ
zadawane tylko niektóre punkty zarysu, a przez interpolacj
ħ
s
Ģ
wyznaczane wielko
Ļ
ci steruj
Ģ
ce, jako dokładne zale
Ň
no
Ļ
ci drogi od czasu.
Rodzaje interpolacji:
•liniowa (standardowo interpolacja w trzech osiach, jako opcja w wi
ħ
kszej
liczbie osi),
•kołowa (standardowo interpolacja w dwóch osiach),
•helikalna (po linii
Ļ
rubowej),
•typu Spline,
•wielomianowa.
ELASTYCZNA AUTOMATYZACJA WYTWARZANIA
70. Przesłanki powstania i rozwoju elastycznej
automatyzacji produkcji
Pierwsz
Ģ
powa
Ň
n
Ģ
przesłank
Ģ
, która zasadniczo wpłyn
ħ
ła na zmian
ħ
podej
Ļ
cia do automatyzacji wytwarzania, stał si
ħ
rynek. Z bada
ı
rynków
(zachodnich) wynikaj
Ģ
nast
ħ
puj
Ģ
ce obserwacje:
• szybko zmienia si
ħ
popyt na wyroby, co zmusza producentów do cz
ħ
stszego
przeprofilowywania produkcji, np. obecnie rzadko kiedy producent
samochodów oferuje tylko jeden model samochodu, najcz
ħĻ
ciej co roku
oferowany jest nowy model,
• rosn
Ģ
ca oferta rynkowa powoduje skrócenie cyklu
Ň
ycia wyrobów, przy
czym nierzadko jest to zu
Ň
ycie "moralne", a nie fizyczne,
• rosn
Ģ
ca konkurencja zmusza wytwórców do wi
ħ
kszej innowacyjno
Ļ
ci,
• d
ĢŇ
y si
ħ
do skrócenia cyklu produkcyjnego (krótkie terminy realizacji
zamówie
ı
),
• zmniejsza si
ħ
serie produkcyjne kosztem zwi
ħ
kszonej oferty
asortymentowej,
• d
ĢŇ
y si
ħ
do lepszego wykorzystania mo
Ň
liwo
Ļ
ci produkcyjnych maszyn i
urz
Ģ
dze
ı
technologicznych,
• zmniejsza si
ħ
zasoby materialne w celu obni
Ň
ki kosztów wytwarzania
(just
in time production),
• humanizuje si
ħ
prac
ħ
załogi
Aspekty elastyczno
Ļ
ci systemu wytwórczego (wg.
Browne?a)
•
Maszynowy
-
który okre
Ļ
la łatwo
Ļę
dostosowywania si
ħ
obrabiarek
wymaga
ı
pojawiaj
Ģ
cych si
ħ
przywytwarzaniu ró
Ň
nych przedmiotów
nale
ŇĢ
cych do okre
Ļ
lonego ich spektrum (przy zmianie zadania
obróbkowego). Elastyczno
Ļę
tak
Ģ
zapewnia automatyzacja zmiany narz
ħ
dzi.
Elastyczno
Ļę
maszynowa jest cech
Ģ
poszczególnych obrabiarek. Mo
Ň
na na
ni
Ģ
wpływa
ę
m.in. poprzez rozmiary przystanowiskowego magazynu
narz
ħ
dziowego.
•
Procesowy -
który okre
Ļ
la mo
Ň
liwo
Ļę
wytwarzania przedmiotów przy
zastosowaniu ró
Ň
nych procesów technologicznych, ró
Ň
ni
Ģ
cych si
ħ
na
przykład kolejno
Ļ
ci
Ģ
wykonywania operacji. Im wi
ħ
ksza jest elastyczno
Ļę
procesowa przedmiotów obrabianych, tym lepiej mo
Ň
na zrównowa
Ň
y
ę
obci
ĢŇ
enie poszczególnych obrabiarek w systemie wytwórczym. Elastyczno
Ļę
procesowa jest cech
Ģ
przedmiotów obrabianych. Mo
Ň
na na ni
Ģ
wpływa
ę
formułuj
Ģ
c ró
Ň
ne procesy technologiczne dla przedmiotów obrabianych
nale
ŇĢ
cych do okre
Ļ
lonego ich spektrum.
•
Przepływu przedmiotów -
który okre
Ļ
la zdolno
Ļę
systemu do swobodnego
przemieszczania ró
Ň
nych przedmiotów obrabianych. Im wi
ħ
ksza jest
elastyczno
Ļę
tego rodzaju, tym lepsze mo
Ň
e by
ę
zasilanie w przedmioty
poszczególnych obrabiarek przy wykorzystaniu ich elastyczno
Ļ
ci maszynowej
– nie wyst
ħ
puj
Ģ
bowiem ograniczenia narzucane przez system przepływu
materiałów. Ten rodzaj elastyczno
Ļ
ci jest cech
Ģ
podsystemu przepływu
materiałów. Zale
Ň
y on od rozwi
Ģ
za
ı
technicznych przyj
ħ
tych w tym
podsystemie i od rozmieszczenia dróg transportowych.
•
Kolejno
Ļ
ci przepływu przez stacje robocze -
elastyczno
Ļę
tego rodzaju
oznacza,
Ň
e przedmiot, o
Ļ
ci
Ļ
le okre
Ļ
lonym procesie technologicznym, mo
Ň
e
przyjmowa
ę
ró
Ň
ne trasy przebiegu przez system. Jest to zdolno
Ļę
do
kontynuowania pracy systemu np. w wypadku zakłóce
ı
w pracy jednej z
obrabiarek. Elastyczno
Ļę
ta jest zwi
Ģ
zana z cechami urz
Ģ
dze
ı
wytwórczych
składaj
Ģ
cych si
ħ
na system i zale
Ň
y m.in. od liczby jednakowych (lub
zast
ħ
puj
Ģ
cych si
ħ
) obrabiarek oraz od mo
Ň
liwo
Ļ
ci szybkiego ich wyposa
Ň
enia
w potrzebne narz
ħ
dzia.
•
Rodzaju wyrobów -
przy zało
Ň
eniu,
Ň
e w rozpatrywanym przedziale
czasowym istniej
Ģ
cy ESW nie b
ħ
dzie miał mo
Ň
liwo
Ļ
ci rozbudowy i
przezbrajania, elastyczno
Ļę
ta b
ħ
dzie okre
Ļ
la
ę
liczb
ħ
ró
Ň
nych typów
przedmiotów, które mog
Ģ
by
ę
wytwarzane bez konieczno
Ļ
ci zatrzymywania
systemu w celu jego przezbrojenia. Im wi
ħ
ksza jest elastyczno
Ļę
z uwagi na
rodzaj wyrobów, tym mniejsze mog
Ģ
by
ę
zapasy magazynowe niezb
ħ
dne dla
dotrzymania okre
Ļ
lonych terminów dostaw.
•
Zmiany rodzaju wyrobów -
przy zało
Ň
eniu,
Ň
e w rozpatrywanym przedziale
czasowym istniej
Ģ
cy ESW nie b
ħ
dzie miał mo
Ň
liwo
Ļ
ci rozbudowy, ale b
ħ
dzie
mógł by
ę
przezbrajany - ten rodzaj elastyczno
Ļ
ci b
ħ
dzie dotyczył liczby
ró
Ň
nych typów przedmiotów, które mog
Ģ
by
ę
wytwarzane bez dodatkowych
nakładów inwestycyjnych. Elastyczno
Ļę
zmiany rodzaju wyrobów jest cech
Ģ
zale
Ň
n
Ģ
od wła
Ļ
ciwo
Ļ
ci ogółu składników systemu. Zale
Ň
y ona od
wła
Ļ
ciwo
Ļ
ci eksploatacyjnych stosowanych obrabiarek oraz od zakresu w
jakim mog
Ģ
si
ħ
one zast
ħ
powa
ę
lub uzupełnia
ę
. Ogólnie mo
Ň
na stwierdzi
ę
,
Ň
e
wi
ħ
ksz
Ģ
elastyczno
Ļ
ci
Ģ
tego rodzaju odznacza
ę
si
ħ
b
ħ
dzie system, w którym
s
Ģ
obrabiarki uzupełniaj
Ģ
ce si
ħ
, ani
Ň
eli system zło
Ň
ony głównie z obrabiarek
zast
ħ
puj
Ģ
cych si
ħ
.
•
Liczebno
Ļ
ci serii wyrobów -
wyra
Ň
a zdolno
Ļę
do ekonomicznie efektywnego
wytwarzania ró
Ň
nych liczebnie serii przedmiotów nale
ŇĢ
cych do okre
Ļ
lonego
spektrum. System elastyczny o wysokiej elastyczno
Ļ
ci liczebno
Ļ
ci serii
wyrobów charakteryzuje si
ħ
płaskim przebiegiem krzywej kosztów
jednostkowych wyrobu. Elastyczno
Ļę
tego rodzaju jest wła
Ļ
ciwo
Ļ
ci
Ģ
systemu
jako cało
Ļ
ci.
•
Rozbudowy systemu -
wyra
Ň
a zdolno
Ļę
do łatwej rozbudowy systemu przy zmianie rozmiarów
produkcji. Jest to wła
Ļ
ciwo
Ļę
systemu jako cało
Ļ
ci. Mo
Ň
na na ni
Ģ
wpływa
ę
,
stosuj
Ģ
c modułow
Ģ
struktur
ħ
sprz
ħ
tow
Ģ
i oprogramowania, a tak
Ň
e planuj
Ģ
c
odpowiednio
layout
systemu (np. planuj
Ģ
c wolne miejsca dla pó
Ņ
niejszego
zainstalowania dodatkowych obrabiare
74.
Podział zautomatyzowanych elastycznych
Ļ
rodków
wytwórczych
[ Pobierz całość w formacie PDF ]